27 September 2025

भारताच्या डुगोंग संवर्धन राखीव क्षेत्राला IUCN मान्यता


1️⃣ मूलभूत माहिती

🔹 IUCN – International Union for Conservation of Nature

🔹 पाल्क खाडीतील भारतातील पहिल्या डुगोंग संवर्धन राखीव क्षेत्राला औपचारिक मान्यता


2️⃣ स्थापना व कायदेशीर आधार

🔹 स्थापना – 2022 (तमिळनाडू सरकार)

🔹 कायदा – वन्यजीव संरक्षण कायदा, 1972 अंतर्गत


3️⃣ भौगोलिक तपशील

🔹 स्थान – उत्तर पाल्क खाडी, तामिळनाडू

🔹 क्षेत्रफळ – 448.34 चौ. किमी


4️⃣ डुगोंगविषयी माहिती

🔹 डुगोंग याला सामान्यतः ‘समुद्री गाय’ म्हणून ओळखले जाते

🔹 हे सागरी शाकाहारी प्राणी आहेत आणि सागरी परिसंस्थेच्या आरोग्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे


📌 टीप: भारतातील पहिले आणि एकमेव डुगोंग संवर्धन राखीव क्षेत्र

बिहारमध्ये डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम सायन्स सिटीचे उद्घाटन

1️⃣ मूलभूत माहिती

🔹 ठिकाण – पटना, बिहार

🔹 उद्घाटन – मुख्यमंत्री नितीश कुमार


2️⃣ वैशिष्ट्ये

🔹 एकूण क्षेत्रफळ – 21 एकर

🔹 एकूण खर्च – 889 कोटी रुपये


📌 टीप: विज्ञान प्रसार, नवकल्पना आणि विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी ही सायन्स सिटी एक महत्त्वाचा प्रकल्प मानला जातो.

परदेशी गुंतवणुकीत महाराष्ट्र पहिल्या स्थानावर


◾️ गेल्या आर्थिक वर्षात महाराष्ट्रात एकूण 1,64,875 कोटी रुपयांची परकीय गुंतवणूक झाली

◾️केवल महाराष्ट्रातच देशातील एकूण गुंतवणुकीच्या 40% गुंतवणूक झाली


🔹 महाराष्ट्रात गुंतवणूक

💠 2023-24 मध्ये : 🔥 1,25,101 कोटी

💠 2024-25 मध्ये : 🔥 1,64,875 कोटी


🔹 भारतातील गुंतवणूक नुसार क्रम (2024-25)

🔹 महाराष्ट्र – 1,64,875 कोटी

🔹 कर्नाटका – 56,030 कोटी

🔹 गुजरात – 47,947 कोटी

🔹 दिल्ली – 51,540 कोटी

🔹 तमिळनाडू – 31,103 कोटी

भारतामधील 2 नवीन रामसर स्थळे


1️⃣ बिहारमधील नवीन स्थळांचा समावेश

🔹 गोकुळ जलाशय – बक्सर जिल्हा (448 हेक्टर)

🔹 उदयपूर सरोवर – पश्चिम चंपारण जिल्हा (319 हेक्टर)


2️⃣ एकूण माहिती

🔹 एकूण 93 रामसर स्थळे

🔹 एकूण क्षेत्रफळ – 13,60,719 हेक्टर


3️⃣ महत्त्वाचे तथ्ये

🔹 भारताचा जागतिक स्तरावर क्रमांक – तिसरा

🔹 तमिळनाडूमध्ये सर्वाधिक – 20 रामसर स्थळे

🔹 जागतिक पाणथळ दिन – 2 फेब्रुवारी

🔹 रामसर कराराची तारीख – 2 फेब्रुवारी 1971

🔹 रामसर मुख्यालय – ग्लैंड, स्वित्झर्लंड

🔹 भारतातील पहिले रामसर स्थळे – चिल्का सरोवर (ओडिशा, 1981) आणि केवलादेवी (राजस्थान)

🔹 क्षेत्रफळानुसार सर्वात मोठे – सुंदरबन पाणथळ (प. बंगाल) – 4230 किमी²

🔹 क्षेत्रफळानुसार सर्वात लहान – रेणुका तलाव (हिमाचल प्रदेश) – 0.2 किमी²