मोटर्ससाठी फ्लेमिंगचा डावा हात नियम

🌾फलेमिंगचा डाव्या हाताचा नियम🌾

इलेक्ट्रिक मोटर्ससाठी फ्लेमिंगचा डावा हा नियम व्हिज्युअल मेमोनॉमिक्सच्या जोडीपैकी एक आहे , तर दुसरा फ्लेमिंगचा उजवा हात नियम आहे (जनरेटरसाठी).

ते करून उत्पन्न झाले होते जॉन अॅम्ब्रोज फ्लेमिंग उशीरा 19 व्या शतकात, एक गती दिशेने बाहेर काम एक सोपा मार्ग म्हणून विद्युत मोटर (डावीकडील नियम), किंवा इलेक्ट्रिक चालू दिशा विद्युत जनरेटर (राइट-हँड नियम).

जेव्हा प्रवाह वाहत्या वायरमधून वाहतो आणि बाह्य चुंबकीय क्षेत्र त्या प्रवाहात लागू होते तेव्हा वाहक वायर त्या क्षेत्राकडे आणि वर्तमान प्रवाहाच्या दिशेने (म्हणजे ते परस्पर लंब आहेत) दोन्ही एक लंब ठेवते.

 स्पष्टीकरणात दाखविल्यानुसार डावा हात धरला जाऊ शकतो, ज्यामुळे अंगठा, पुढील बोट आणि मध्यम बोटावर तीन परस्पर orthogonal अक्षांचे प्रतिनिधित्व केले जाऊ शकते.

 त्यानंतर प्रत्येक बोटाला प्रमाणात (यांत्रिक शक्ती, चुंबकीय क्षेत्र आणि विद्युत प्रवाह) नियुक्त केले जाते.

उजवा आणि डावा हात अनुक्रमे जनरेटर आणि मोटर्ससाठी वापरला जातो.


🌺परथम प्रकार🌺

अंगठा प्रतिनिधित्व दिशा मार्गदर्शक / मोशन मार्गदर्शक जोर

पुढचा बोट प्रतिनिधित्व चुंबकीय क्षेत्र दिशेने

केंद्र बोट प्रतिनिधित्व चालू दिशेने.

MPSC Science, [10.12.19 12:00]
दुसरा प्रकार

थू एम बी कंडक्टरवरील शक्तीमुळे उद्भवलेल्या एम गतीची दिशा दर्शवते

महिला irst बोट चुंबकीय दिशा प्रतिनिधित्व F ield

से सी ओनड बोट सी आवाजाची दिशा दर्शवते.

🌸तिसरा प्रकार🌸

फ्लेमिंगच्या नियमांचे व्हॅन डी ग्रॅफचे भाषांतर एफबीआय नियम आहे, सहज लक्षात ठेवले कारण हे फेडरल ब्युरो ऑफ इन्व्हेस्टिगेशनचे आद्याक्षरे आहेत .


🌺चौथा प्रकार (एफबीआय)🌺

🌿एफ (अंगठा) मार्गदर्शक सक्ती दिशेने प्रतिनिधित्व

🌿ब (तर्जनी) चुंबकीय क्षेत्र दिशेने प्रतिनिधित्व

🌿मी (केंद्र बोट) चालू दिशेने प्रतिनिधित्व करतो.

हे फॅ ( लॉरेंट्ज फोर्ससाठी ), बी ( मॅग्नेटिक फ्लक्स डेन्सिटीसाठी ) आणि मी ( इलेक्ट्रिक करंटसाठी ) चे पारंपरिक प्रतीकात्मक पॅरामीटर्स वापरते आणि त्या क्रमवारीत (एफबीआय) अनुक्रमे अंगठा, पहिले बोट आणि दुस finger्या बोटाशी जोडते.

🌷अगठा बल आहे, एफ

🌷परथम बोट म्हणजे चुंबकीय प्रवाह घनता, बी

🌷दसरे बोट म्हणजे विद्युत प्रवाह, आय.

निश्चितच, जर बोटांना पॅरामीटर्सची वेगळी व्यवस्था करून मेमोनिक शिकविले गेले (आणि लक्षात ठेवले गेले) तर ते स्मृतिनिर्मिती म्हणून समाप्त होऊ शकते

 जे दोन हातांच्या भूमिका देखील उलटा करते (मोटर्ससाठी मानक डाव्या हाताऐवजी, उजवीकडे) जनरेटरसाठी हात).

हे रूपे एफबीआय मोनेमोनिक्स पृष्ठावर अधिक पूर्णपणे कॅटलॉग केलेले आहेत .


🍀पाचवा प्रकार (शेताला आग लावा, शक्ती जाणवा आणि वर्तमान नष्टकरा )🍀

🌿कोणत्या बोटाने कोणत्या क्रियांद्वारे काही कृती वापरल्या जातात हे दर्शविण्याचा हा दृष्टीकोन.

🌿सर्वप्रथम, आपण आपली बोटं प्रीटेन गन सारख्या दर्शविण्याची आवश्यकता आहे, निर्देशांक बोटाने तोफाच्या बंदुकीची नळी आणि अंगठा हातोडा म्हणून काम करत आहे. त्यानंतर पुढील क्रियांवर जा:

🌹आपल्या अनुक्रमणिका बोटातून "फील्ड शेकोटी" बाहेर काढा

🌹आपल्या अंगठ्यातून तोफाची पुन्हा "शक्ती जाण"

🌹आपण "चालू मार" म्हणून शेवटी आपण आपले मध्यम बोट दाखवा


🍂उजवा-डावा आणि डावा-हातातील नियम🍂



🍁फलेमिंगचा उजवा हात नियम🍁

🌷फलेमिंगचा डावा हा नियम इलेक्ट्रिक मोटर्ससाठी वापरला जातो , तर फ्लेमिंगचा उजवा हात नियम विद्युत जनरेटरसाठी वापरला जातो .

🌷 आणि जनरेटरसाठी कारण आणि परिणाम यांच्यातील फरकांमुळे भिन्न हात वापरण्याची आवश्यकता आहे.

🌷इलेक्ट्रिक मोटरमध्ये, विद्युत् प्रवाह आणि चुंबकीय क्षेत्र अस्तित्त्वात आहे (जे कारणे आहेत) आणि ते गती तयार करणार्‍या शक्तीकडे (ज्याचा प्रभाव आहे) नेतो आणि म्हणून डावा हात नियम वापरला जातो.

🌷 इलेक्ट्रिक जनरेटरमध्ये, गति आणि चुंबकीय क्षेत्र अस्तित्त्वात आहे (कारणे) आणि ते विद्युत् प्रवाह (परिणाम) तयार करतात आणि म्हणूनच उजवा हात नियम वापरला जातो.

अल्डोझ

🌿एक aldose एक आहे साधी साखर (एक साधी साखर) एक एक कार्बन कणा चैन carbonyl गट एक बनवण्यासाठी सर्वात दूरचा कार्बन अणू वर, aldehyde , आणि hydroxyl गट इतर सर्व कार्बन अणू जोडलेले.

 🌿Aldoses पासून ओळखले जाऊ शकते ketoses carbonyl गट दूर परमाणू शेवटी पासून आहे, आणि म्हणून आहेत, ketones

MPSC Science, [07.12.19 16:24]
🌷🌷रचना🌷🌷




बर्‍याच कार्बोहायड्रेट्स प्रमाणेच, साध्या अल्डोसेसमध्ये सामान्य रासायनिक सूत्र सी एन (एच 2 ओ) एन असतो .

कारण फॉर्मलडीहाइड (एन = 1) आणि ग्लाइकोलाल्डिहाइड (एन = 2) सामान्यत: कर्बोदकांमधे मानले जात नाहीत, सर्वात सोपा एल्डोज म्हणजे ट्रायोज ग्लायसेराल्डिहाइड , ज्यामध्ये केवळ तीन कार्बन अणू असतात .

कारण त्यांच्याकडे कमीतकमी एक असममित कार्बन सेंटर आहे, सर्व अल्डोसेस स्टिरिओइसोमेरिझम प्रदर्शित करतात .

Ldल्डोज एकतर डी -फॉर्म किंवा एल - फॉर्ममध्ये असू शकतात.

दृढनिश्चय अ‍ॅल्डेहाइडच्या शेवटच्या असमानमित कार्बनच्या चिरिलीटीवर आधारित आहे, म्हणजे साखळीतील दुसरे शेवटचे कार्बन.

 उजवीकडे दारू गट Aldoses फिशर प्रोजेक्शन आहेत डी -aldoses आणि डाव्या बाजूला मद्य त्या आहेत एल -aldoses.

 निसर्गातील एल- डोल्डोजेपेक्षा डी- डलडोजे अधिक सामान्य आहेत

MPSC Science, [07.12.19 16:26]
मुख्य साखळीतील कार्बनच्या संख्येद्वारे अल्डोसेस वेगळे केले जातात.

 कार्बोहायड्रेट मानले जाणारे रेणू तयार करण्यासाठी पाठीच्या कण्यातील कार्बनची किमान संख्या is असते आणि तीन कार्बनयुक्त कार्बोहायड्रेट्स ट्रायोजस म्हणतात.

फक्त aldotriose आहे glyceraldehyde

, 2 शक्य enantiomers,

 एक chiral stereocenter आहे

 डी आणि - एल -glyceraldehyde.


🌿🌿काही सामान्य अल्डोसेस अशी आहेत:🌿🌿

🌷Triose : glyceraldehyde

🌷Tetroses : erythrose , threose

🌷Pentoses : राइबोस , एराबिनोस , xylose , lyxose

🌷हक्सोसिस : ग्लूकोज

Ldल्डोसेसची सर्वाधिक सामान्यत: चर्चा केलेली श्रेणी म्हणजे 6 कार्बन, अल्डोहेक्सोसिस असणारी . सामान्यतः नावांनी मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाणारे काही अल्दोहेक्सोस असे आहेत:

🌿डी - (+) - मिश्रित

🌿डी - (+) - अल्टरोज

🌿डी - (+) - ग्लूकोज

🌿डी - (+) - मानोस

🌿डी - (-) - गुलोज

🌿डी - (+) - आयडोज

🌿डी - (+) - गॅलेक्टोज

🌿डी - (+) - बोल


🌾सटिरिओकेमिस्ट्री🌾

🌿Ldल्डोसेस सामान्यत: कंपाऊंडच्या एका स्टिरिओइझोमर विशिष्ट नावांनी उल्लेखित असतात.

🌿हा फरक विशेषतः बायोकेमिस्ट्रीमध्ये महत्त्वपूर्ण आहे, कारण बर्‍याच सिस्टम फक्त कार्बोहायड्रेटचा एक एन्न्टाइओमर वापरु शकतात आणि दुसर्‍याच नाही

.🌿 तथापि, ldल्डोस कोणत्याही एका संरचनेमध्ये लॉक केलेले नाहीत: ते भिन्न स्वरुपामध्ये चढ-उतार करू शकतात आणि करु शकतात.

🌿Aldoses शकता tautomerize एक एक गतिशील प्रक्रिया मध्ये ketoses करण्यासाठी enol दरम्यानचे.

🌿  ही प्रक्रिया उलट करता येण्यासारखी आहे, जेणेकरून अल्डोसेस आणि केटोस एकमेकांशी समतोल असल्याचा विचार केला जाऊ शकेल.

🌿तथापि, enल्डिहाइड्स आणि केटोन्स संबंधित एनोल फॉर्मपेक्षा जवळजवळ नेहमीच स्थिर असतात, म्हणूनच oल्डो- आणि केटो- सामान्यतः प्रबल असतात.

Monosaccharides

 ग्रीक monos : एकच, sacchar : साखर), देखील म्हणतात साधी साखर , सोपा फॉर्म आहेत साखर आणि सर्वात मूलभूत युनिट कर्बोदकांमधे .

 त्यांना आणखी साध्या रासायनिक संयुगात हायड्रोलायझेशन केले जाऊ शकत नाही .

सामान्य सूत्र सी आहे
एन एच
2 एन ओ
एन .

ते सहसारंगहीन,पाणी-विरघळणारेआणिस्फटिकासारखे असतात. काही मोनोसेकराइड्सचीगोड चव असते.

मोनोसाकेराइड्सच्या उदाहरणांमध्ये ग्लूकोज (डेक्सट्रोज), फ्रुक्टोज (लेव्हुलोज) आणि गॅलेक्टोजचा समावेश आहे .

Monosaccharides इमारत अवरोध आहेत disaccharides (जसे की साखर आणि दुग्धशर्करा ) आणि polysaccharides (जसे की सेल्युलोज आणि स्टार्च ).

 हायड्रॉक्सिल गटास समर्थन करणारे प्रत्येक कार्बन अणू (म्हणूनच, प्राथमिक आणि टर्मिनल कार्बन वगळता सर्व कार्बन) चिरल आहे , ज्यामुळे समान रासायनिक सूत्रासह अनेक आइसोमेरिक स्वरुपाचे प्रमाण वाढते

. उदाहरणार्थ, गॅलॅक्टोज आणि ग्लूकोज हे दोन्ही अल्डोहेक्सोस आहेत, परंतु भिन्न भौतिक संरचना आणि रासायनिक गुणधर्म आहेत


🌷रचना आणि नामांकन🌷

काही अपवाद वगळता (उदा, सह deoxyribose ), monosaccharides हे रासायनिक सूत्र (ख्रिस: 2 O) नाम , जेथे परंपरेनं नाम ≥ 3.

Monosaccharides संख्या वर्गीकृत केले जाऊ शकते नाम च्या कार्बन अणू ते समाविष्ट triose (3), tetrose (4 ), पेंटोज (5), हेक्सोज (6), हेप्टोज (7) आणि असेच.

सर्वात महत्वाचा मोनोसाकॅराइड, ग्लूकोज, एक हेक्सोज आहे .

Heptoses उदाहरणे ketoses , mannoheptulose आणि sedoheptulose . आठ किंवा त्यापेक्षा जास्त कार्बन असलेले मोनोसाकॅराइड्स फारच क्वचितच पाळले जातात कारण ते बर्‍याच अस्थिर आहेत.

मध्ये पाण्यासारखा उपाय ते जास्त चार carbons असेल तर monosaccharides रिंग म्हणून अस्तित्वात.


🌿🌿रखीय-साखळी मोनोसाकॅराइड्स🌿🌿

साध्या मोनोसाकॅराइड्समध्ये कार्बनियल (सी = ओ) फंक्शनल ग्रुप आणि एक उर्वरित कार्बन अणूंवर एक हायड्रॉक्सिल (ओएच) गट असलेला एक रेषीय आणि अनब्रँच केलेला कार्बन सांगाडा असतो .

 म्हणून, साध्या मोनोसाकराइडची आण्विक रचना एच (सीएचओएच) एन (सी = ओ) (सीएचओएच) एम एच असे लिहिले जाऊ शकते , जेथे एन + 1 + एम = एक्स ; जेणेकरून त्याचे मूलभूत सूत्र सी एक्स एच 2 एक्स ओ एक्स आहे .

संमेलनात, कार्बन अणूंची संख्या 1 पासून ते 1 पर्यंत x पर्यंत असते आणि सी = ओ समूहाच्या अगदी जवळ असलेल्या टोकापासून सुरू होते.

मोनोसाकेराइड कार्बोहायड्रेट्सची सर्वात सोपी युनिट्स आणि साखरेचे सर्वात सोपा रूप आहेत


🌺ओपन-चेन स्टिरीओइझोमर्स🌺

सममूल्य आण्विक आलेख असलेले दोन मोनोसेकराइड्स (समान साखळीची लांबी आणि समान कार्बोनिल स्थिती) अद्याप वेगळे स्टीरिओइसोमर असू शकतात , ज्यांचे रेणू अवकाशासंबंधी अभिमुखतेत भिन्न असतात.

हे फक्त तेव्हाच घडते जेव्हा रेणूमध्ये एक स्टीरोजेनिक सेंटर असेल , विशेषत: एक कार्बन अणू जो चिरल असतो (चार वेगळ्या आण्विक उप-संरचनांशी जोडलेला असतो).

त्या चार बाँड्समध्ये त्यांच्या हातांनी वेगळे केलेल्या जागेमधील दोनपैकी कोणत्याही कॉन्फिगरेशन असू शकतात

. साध्या ओपन-चेन मोनोसाकॅराइडमध्ये, प्रत्येक कार्बन साखळीचा पहिला आणि शेवटचा अणू वगळता चिरळ असतो आणि (केटोसमध्ये) केटो समूहासह कार्बन असतो.


🍂Monosaccharides संरचना🍂

बर्‍याच चिरल रेणूंप्रमाणे, ग्लाइसेराल्डिहाइडचे दोन स्टिरिओइझोमर्स हळूहळू सोल्यूशनमध्ये जाताना रेषात्मक ध्रुवीकरणाच्या प्रकाशाचे ध्रुवीकरण दिशेने हळू हळू फिरवतील .

 दोन stereoisomers उपसर्ग दिली आहेत डी आणि - एल - रोटेशन अर्थ त्यानुसार: डी -glyceraldehyde आहे dextrorotatory (फिरतो ध्रुवीकरण अक्ष घड्याळाच्या दिशेने), तर एल -glyceraldehyde आहे levorotatory (घड्याळाच्या तो फिरतो).



डी - आणि एल- ग्लूकोज

डी - आणि एल - उपसर्ग एकमेकांशी प्रतिबिंब-प्रतिमा आहेत की दोन विशिष्ट stereoisomers वेगळे, इतर monosaccharides सह वापरले जातात.

🌷Monosaccharides च्या Cyclisation🌷

कार्बोनिल ग्रुप आणि त्याच रेणूच्या हायड्रॉक्सील्सपैकी एक यांच्यात न्यूक्लियोफिलिक addition डक्शन रिएक्शनद्वारे मोनोसाकेराइड बहुतेक वेळा अ‍ॅसाइक्लिक (ओपन-चेन) फॉर्ममधून चक्रीय स्वरूपात बदलते .

प्रतिक्रियेमुळे एका ब्रिजिंग ऑक्सिजन अणूद्वारे बंद कार्बन अणूंचा रिंग तयार होतो .

रेषेचा फॉर्म ld ल्डोज किंवा केटोस होता की नाही यावर अवलंबून परिणामी रेणूचा हेमियासेटल किंवा हेमिकेटल ग्रुप असतो.

प्रतिक्रिया सहजपणे उलट केली जाते, ज्यामुळे मूळ मुक्त-साखळी फॉर्म मिळतो.


🌿हॉवर्ट प्रोजेक्शन🌿

हॉकर्थ प्रोजेक्शनमध्ये चक्रीय मोनोसेकराइडची स्टिरिओकेमिकल रचना दर्शविली जाऊ शकते .

या आकृती, कारण α-isomer pyranose एक स्वरूपात डी -aldohexose च्या -OH आहे anomeric कार्बन β-isomer विमान वरील anomeric कार्बन -OH आहे, तर, कार्बन अणू विमान खाली.

सायक्लोहेक्सेन प्रमाणेच पिरानोस सामान्यतः खुर्चीची रचना स्वीकारतात .

या संरचनेत, α-आयसोमरकडे अक्षीय स्थितीत एनोमेरिक कार्बनचे HOH असते , तर विषुववृत्तीय स्थितीत ( डी -ल्डोहेक्सोस शुगर्सचा विचार करून ) ome-आयसोमरमध्ये एनोमेरिक कार्बनचे −OH असते.

लॅक्टोज अपचन काय आहे ?

लॅक्टोज अपचन काय आहे

आवडत्या आईस्क्रीमवर किंवा चीजवर ताव मारून जवळजवळ एक तास होत आला आहे.

 तुमचे पोट फुगल्यासारखे तुम्हाला वाटते; तुम्हाला अस्वस्थ वाटते आणि पोटात गॅस झाला आहे.

तुम्ही लगेच, नेहमी जवळ बाळगण्यास सुरवात केलेली गोळी घेता आणि तुम्हाला बरे वाटू लागते.

 तुमच्या मनात असा प्रश्‍न येतो: ‘माझं पोट इतकं नाजूक का आहे?’

दुध प्यायल्यावर किंवा दुग्धजन्य पदार्थ खाल्ल्यावर तुम्हाला मळमळ होत असेल, पोटात कळा मारत असतील, पोट गच्च भरल्यासारखे वाटत असेल, गॅस होत असेल किंवा वारंवार शौचास होत असेल तर कदाचित तुम्हाला लॅक्टोज अपचनाचा त्रास असेल.

लॅक्टोज अपचनाचा त्रास बहुधा दुग्धजन्य पदार्थ खाल्ल्यानंतर होतो.

 मधुमेह, पचनक्रिया व मूत्रपिंडासंबंधित रोगांची राष्ट्रीय संस्था असा अहवाल देते, की “३ ते ५ कोटी अमेरिकनांना लॅक्टोज अपचनाचा त्रास आहे.”

हावर्ड मेडिकल स्कूलने प्रकाशित केलेल्या,
संवेदनक्षम आतडे (इंग्रजी) नावाच्या पुस्तकानुसार, “जगाच्या लोकसंख्येपैकी ७० टक्के लोकांना लॅक्टोजचा काही ना काही तरी त्रास होतो”

असा अंदाज लावला जातो. लॅक्टोज अपचन आहे तरी काय?


लॅक्टोज अपचन किती गंभीर?

एका स्त्रीला दीर्घकाळापासून गॅसचा आणि पोटात कळा मारण्याचा त्रास होता.

 तिचा आजार इतका विकोपाला गेला की ती वैद्यकीय उपचार घेण्यासाठी गेली.

 अनेक चाचण्यांनंतर, तिला (आयबीडी) आतड्यांना दाह असल्याचे निदान करण्यात आले.

* या विकृतीला आटोक्यात ठेवण्यासाठी तिला औषधे देण्यात आली.

परंतु तिने दुग्धजन्य पदार्थ खाण्याची आपली रोजची सवय सोडली नव्हती; त्यामुळे तिच्या विकृतीची लक्षणे औषध घेऊनही दिसत होती.

 मग तिने स्वतःच परीक्षण केल्यावर तिला समजून आले, की कदाचित ती जे अन्‍न खात होती त्यामुळे तिला त्रास होत असावा; यासाठी ती एक एक करून विशिष्ट अन्‍नपदार्थ खाण्याचे टाळू लागली

. कालांतराने, तिने दुधापासून बनलेले पदार्थ खाण्याचे सोडून दिले तेव्हा तिच्या आजाराची लक्षणेही गायब होऊ लागली! एका वर्षात—तिने आणखी चाचण्या केल्यानंतर—तिच्या डॉक्टरांनी तिला आयबीडीचा आजार नव्हता असे सांगितले.

 तिला लॅक्टोज अपचनाचा आजार होता. तिला किती आराम मिळाला असावा याची तुम्ही कल्पना करू शकता!


पुढील गोष्टींमध्ये देखील लॅक्टोज असू शकते:

▪️ बरेड आणि ब्रेडचे पदार्थ

▪️ कक आणि कुकीज

▪️ चॉकलेट आणि गोळ्या

▪️ इन्स्टंट पटेटो (बटाट्याची तयार पूड)

▪️ मार्जरीन (प्राण्याच्या किंवा वनस्पतीच्या चरबीतून बनवलेले तूप)

▪️ अनेक लिहून दिलेली औषधे

▪️ लिहून न दिलेली परंतु औषधांच्या दुकानात मिळणारी औषधे

▪️ पनकेक, बिस्किटे, कुकीज बनवण्यासाठी असलेले तयार पीठ

▪️ परक्रिया केलेली नाश्त्याच्या वेळी खाल्ली जाणारी सिरियल्स

▪️ सलाड सॉस किंवा रस

▪️ गोठवलेले मांस

▪️ सप

चुंबकत्व

🍀"मॅग्नेटिक" आणि "मॅग्नेटिज्ड" येथे पुनर्निर्देशित होते. इतर उपयोगांसाठी,



एक चुंबकीय चौकोनी

🍀मग्नेटिझम हा भौतिक घटनेचा एक वर्ग आहे जो चुंबकीय क्षेत्राद्वारे मध्यस्थ केला जातो .

 🍀विद्युत प्रवाह आणि प्राथमिक कणांचे चुंबकीय क्षण एक चुंबकीय क्षेत्रास जन्म देतात, जे इतर प्रवाहांवर आणि चुंबकीय क्षणांवर कार्य करते.

🍀 सर्वात परिचित प्रभाव येऊ ferromagnetic जोरदार चुंबकीय क्षेत्र आकर्षित आहेत आणि जाऊ शकते साहित्य, magnetized कायम होण्यासाठी चुंबक चुंबकीय क्षेत्र स्वत: उत्पादन करीत आहे.

🍀कवळ काही पदार्थ फेरोमॅग्नेटिक आहेत; सर्वात सामान्य म्हणजे लोह , कोबाल्ट आणि निकेल आणि त्यांचे मिश्र धातु.

🍀उपसर्ग फेरो- संदर्भित करतेलोखंड , कारण कायम शास्त्र प्रथम आढळून आला लोहचुंबक , निसर्ग लोखंड एक प्रकार म्हणतात माती magnetite

🌾जरी दैनंदिन जीवनात चुंबकत्वच्या बहुतेक प्रभावांसाठी फेरोमॅग्नेटिझम जबाबदार असला तरी इतर सर्व प्रकारच्या काही प्रकारच्या चुंबकीयतेमुळे इतर सर्व सामग्री काही प्रमाणात चुंबकीय क्षेत्राद्वारे प्रभावित होते.

🌾अ‍ॅल्युमिनियम आणि ऑक्सिजनसारखे पॅरामाग्नेटिक पदार्थ दुर्बलपणे एखाद्या लागू केलेल्या चुंबकीय क्षेत्राकडे आकर्षित होतात; तांबे आणि कार्बन सारख्या डायग्मॅग्नेटिक पदार्थ दुर्बलपणे मागे टाकले जातात; तर antiferromagnetic जसे साहित्य Chromium आणि फिरकी चष्माचुंबकीय क्षेत्राशी अधिक जटिल संबंध आहेत.

🌾 परामाग्नेटिक, डायमेग्नेटिक आणि अँटीफेरोमॅग्नेटिक मटेरियलवरील चुंबकाची शक्ती सहसा जाणवण्यापेक्षा खूपच कमकुवत असते आणि ती केवळ प्रयोगशाळेच्या साधनांद्वारेच शोधली जाऊ शकते, म्हणूनच दैनंदिन जीवनात या पदार्थांना बर्‍याचदा चुंबकीय नसलेले असे वर्णन केले जाते.

गतिविषयक समीकरणे (Equation of Motion)

१) वेग-काळ संबंधीचे समीकरण (पहिले समीकरण)

v = u + at

v = अंतिम गती

u = सुरुवातीची गती

a = त्वरण

t = काळ/वेळ


🍁 सथिती-काळ संबंधाचे समीकरण (दुसरे समीकरण)🍁

s = ut + (at२)/२

s = कापलेले अंतर

u = सुरुवातीची गती

t = वेळ/काळ

a = त्वरण


🌿🌿सथिती-वेग संबंधाचे समीकरण (तिसरे समीकरण)🌿🌿

v२ = u2 + २as

v = शेवटची गती

s = कापलेले अंतर

u = सुरुवातीची गती

a = त्वरण

चाल व वेग (Speed and velocity)

🍁चाल (Speed)

एखाद्या वस्तूने एकक काळात कापलेल्या अंतरास चाल म्हणतात. चाल ही अदिश राशी(Scalar quantity) आहे.

सूत्र : चाल = (एकूण कापलेले अंतर) / (एकूण लागलेला वेळ)


🍁वग (Velocity)

एखाद्या वस्तूने एकक काळात विशिष्ट दिशेने कापलेल्या अंतरास वेग म्हणतात. वेग ही सदिश राशी(Vector quantity) आहे.

सूत्र : वेग =(एकूण कापलेले अंतर + दिशा) / (एकूण लागलेला वेळ)

वेग = (विस्थापन) / (काळ)

विस्थापन आणि अंतर (Displacement and Distance

अंतर (Distance) – अंतर म्हणजे गतिमान वस्तुमधील आरंभ बिंदू आणि अंतिम बिंदू यांच्यातील प्रत्यक्ष मार्गक्रमण होय.

विस्थापन(Displacement) – वस्तू स्थिर झाल्यानंतर आरंभ बिंदू आणि अंतिम बिंदू यांच्यातील कमीत कमी सरळ रेषेतील अंतर म्हणजे विस्थापन होय.


🍀🍀अतर आणि विस्थापन मधील फरक🍀🍀

हे समजून घेण्यासाठी आपण एक उदाहरण घेऊ की, एक मुलगा पूर्वेकडे ३ किमी जातो आणि नंतर उजवीकडे वळून ४ किमी जातो. या एकूण प्रवासामध्ये मुलाने ७ किमी अंतर कापले, पण  खरे पाहता त्या मुलाचे विस्थापन ५ किमी एवढेच झाले.

जास्तीत जास्त विस्थापन म्हणजे अंतर होय.

विस्थापन हे अंतरापेक्षा जास्त असू शकत नाही, परंतु अंतर हे विस्थापानापेक्षा जास्त असू शकते.

अंतर ही अदिश राशी (Scalar quantity) आहे, आणि विस्थापन ही सदिश राशी(Vector quantity) आहे.

गती

जर एखादी वस्तू स्वतःची जागा वेळेनुसार बदलत असेल तर ती गतीमध्ये (Motion) आहे असे म्हणतात.

 पण जर एखादी वस्तू स्वतःची जागा वेळेनुसार बदलत नसेल तर ती स्थिर (Rest) आहे असे समजले जाते.

 गती व गतीचे प्रकार (Motion and laws of motion) पुढीलप्रमाणे –


🌺🌺सथानांतरणीय गती (Translational Motion)🌺🌺

जर एखादी वस्तू एका बिंदूपासून दुसऱ्या बिंदूकडे जाऊन आपली जागा बदलत असेल, तर त्याला स्थानांतरणीय गती असे म्हणतात.

यामध्ये पहिल्या बिंदुपासून आणि शेवटच्या बिंदूकडे जाताना वापरलेला मार्ग पुन्हा गिरवला जात नाही.

MPSC Science, [01.12.19 17:49]
जर एखादी वस्तू विशिष्ट आसाभोवती फिरत असेल तर ती घुर्णन गतीमध्ये आहे असे म्हणतात.

यामध्ये वस्तू ठराविक वेळेनंनतर तोच तोच मार्ग गिरवते. आणि तो मार्ग वर्तुळाकार असतो.

उदा. भोवरा, पंखा इत्यादी.


🌿🌿दोलन गती (Oscillatory Motion)🌿🌿

जर वस्तू एकाच मार्गाने फिरत असेल पण मार्ग वर्तुळाकार नसेल तर त्या गतीस दोलन गती म्हणतात.

उदा. झोका, दोलक इत्यादी.

आवाज

एक ड्रम एक कंपन द्वारे आवाज निर्माण पडदा .

मध्ये भौतिकशास्त्र , आवाज एक आहे कंप सामान्यत: एक म्हणून प्रसार की ऐकू येईल असा एक द्वारे दबाव लाट प्रसार मध्यम अशा वायू, द्रव किंवा घन म्हणून.

मानवी मध्ये शरीरशास्त्र आणि मानसशास्त्र , आवाज आहे रिसेप्शन अशा लाटा आणि त्यांच्या समज करून मेंदू .

वारंवारता सुमारे 20 हर्ट्ज आणि 20 केएचझेड दरम्यान असते तेव्हाच माणसे केवळ वेगळ्या खेळपट्ट्या म्हणून ध्वनी लहरी ऐकू शकतात .

20 किलोहर्ट्झपेक्षा जास्त आवाज असलेल्या लाटा अल्ट्रासाऊंड म्हणून ओळखल्या जातात आणि मानवाकडून समजण्यायोग्य नसतात.

20 हर्ट्जच्या खाली ध्वनी लाटा इन्फ्रासाऊंड म्हणून ओळखले जातात .

वेगवेगळ्या प्राण्यांमध्ये सुनावणीचे प्रमाण वेगवेगळे असते .

🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂

देशातील स्वच्छ शहरांची यादी जाहीर, नवी मुंबईने पटकावला तिसरा क्रमांक

केंद्र सरकारतर्फे स्वच्छ भारत अभियानांतर्गत राबविण्यात आलेल्या 'स्वच्छ भारत सर्वेक्षण २०२०' चे निकाल जाहीर करण्यात आले आहेत. इंदौर देशातील सर्वात स्वच्छ शहर ठरलं आहे. सलग चौथ्यांदा इंदौरने बाजी मारली आहे. गुजरातमधील सूरत दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. तर तिसऱ्या क्रमांकावर नवी मुंबई आहे. नवी मुंबई तिसऱ्या क्रमांकाचं सर्वात स्वच्छ शहर ठरलं आहे. ‘स्वच्छ सर्वेक्षण २०१९’ मध्ये नवी मुंबईने स्वच्छ शहरात राज्यात प्रथम व देशात सातव्या क्रमांक मिळवला होता.

केंद्रीय शहरी विकास मंत्रालयाच्या वतीने हरदीपसिंह पुरी यांनी याची घोषणा केली आहे. स्वच्छ भारत सर्वेक्षणचं हे पाचवं वर्ष आहे.
स्वच्छ शहरांच्या यादीत नवी मुंबईसह इतर शहरांचाही समावेश आहे. यामध्ये नाशिक ११, ठाणे १४, पुणे १५, नागूपर १८, कल्याण डोंबिवली २२, पिंपरी चिंचवड २४, औरंगाबाद २६, वसई-विरार ३२ आणि मुंबई ३५ व्या क्रमांकावर आहे.

'स्वच्छ सर्वेक्षण अभियान २०२०' हे २८ दिवसांमध्ये पूर्ण करण्यात आलं होतं. स्वच्छता अॅपवरुन १ कोटी ७० लाख लोकांनी अभियानासाठी नोंदणी केली होती. सोशल मीडियावरुन ११ कोटी लोकांनी अभियानाला प्रतिसाद दिला. तर साडे पाच लाखांहून अधिक स्वच्छता कामगारांना सामाजिक कल्याणकारी योजनांशी जोडण्यात आलं.

याआधी ‘स्वच्छ भारत मिशन’अंतर्गत कचरामुक्त शहर मोहिमेत देशातील पाच शहरांत नवी मुंबईला स्थान मिळाले होते. नवी मुंबई राज्यातील एकमेव शहर ठरलं होतं. पाहणीच्या आधारे कचरामुक्त शहराचा दर्जा ठरविण्यात आला होता. यावेळी नवी मुंबईला पंचतारांकित दर्जा मिळाला होता. देशातील पाच शहरांत नवी मुंबईचा समावेश झाला होता, तसंच राज्यातील एकमेव शहर ठरलं होतं. गेल्या वर्षीही नवी मुंबईने हा दर्जा मिळवला होता.

गतवर्षी ‘स्वच्छ सर्वेक्षण अभियान’मध्ये महाराष्ट्राने सर्वाधिक ४५ पुरस्कार पटकावून देशात अव्वल स्थान मिळविलं होतं. उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या राज्यांच्या यादीत महाराष्ट्राला तिसरे स्थान मिळालं होतं.

सहकार विषयी माहिती.

🅾️परत्येकाने स्वत:पुरते व स्वतंत्रपणे कार्य न करता, अनेकांनी एकत्र व परस्पर सहाय्याने कार्य करणे, हा सहकार या शब्दाचा साधा नि सोपा अर्थ आहे.
 म्हणजे समान आर्थिक व्यवहार करू इच्छिनारे लोक एकत्र येतात व ते परस्परांना मदत करून आपल्या गरजा भागविण्याचे उद्दीष्ट पार पाडतात.
 अशा प्रकारे सांघिक हित (Collective Good) साध्य करतांना वैयक्तिक हित (In-dividual Good) आपोआपच सिद्ध होते.

🧩सहकार - व्याख्या..

🅾️सहकाराच्या अनेक तज्ज्ञांनी व्याख्या केलेल्या आहेत. एच. कलव्हर्टयांची व्याख्या सोपी व सूटसुटीत असल्याने सर्वमान्य आहे.

🅾️ "आपल्या स्वत:च्या आर्थिक उन्नतीसाठी ज्यावेळी अनेक व्यक्ती स्वेच्छेने, समानतेच्या भूमिकेवरून मनवतेच्या नात्याने संघटित होतात, त्यास सहकार असे म्हणतात."

🧩सहकारी संस्थेची प्रमुख वैशिष्ट्ये

🅾️सहकारी संस्थांची संघटना अन्य प्रकारच्या व्यवसाय संघटनांपेक्षा (उदा. भागीदारी संस्था, संयुक्त भांडवली संस्था) वेगळी असते.

🧩सहकारी संघटनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे -

1. नोंदविलेली संस्था -व्यक्ती स्वत: उत्स्फूर्तपणे एकत्र येवून कोणत्याही प्रकारची सहकारी संस्था स्थापन करू शकत असले तरी प्रचलित सहकारी कायद्यांतर्गत तिची नोंदणी करावी लागते.

2. स्वतंत्र व कायमचे अस्तित्व -

🅾️नोंदणी केल्यानंतर सहकारी संस्थेला स्वतंत्र अस्तित्व आणि कायद्याच्या दृष्टीने कृत्रिम व्यक्तीचे स्थान व दर्जा मिळतो. त्यानुसार तिला करार करता येतो, मालमत्ता धारण करता येते, कर्ज उभारते येते. तसेच, न्यायालय जाता येते.   

3. ध्येय आणि उद्देश -

🅾️सभासदांच्या समान गरजा भागवणे, त्यांचे आर्थिक कल्याण साध्य करणे हा सहकारी संस्थेचा उद्देश असतो.मात्र एक सामाजिक संघटन या नात्याने तिला समाजाच्या आर्थिक-सामाजिक-सांस्कृतिक विकासाचाही उद्देश बाळगावा लागतो.

4. सभासदत्व -

🅾️सहकारी संस्थेचे सभासदत्व खुले व ऐच्छिक असते. त्यासाठी जात, धर्म, पंथ, गरीब-श्रीमंत, प्रतिष्ठा इ. च्या आधारे भेदभाव केला जात नाही. तसेच, सदस्यत्वासाठी सक्ती वा बळजबरी केली जात नाही.

5. मालकीहक्क व व्यवस्थापन -

🅾️सर्व भागधारक हेच सहकारी संस्थेचे मालक असतात व तिच्या व्यवस्थापनाचे सर्व हक्क त्यांच्याकडे असतात.मात्र ते वारंवार एकत्र येवू शकत नाही, म्हणून संस्थेचा कारभार चालविण्यासाठी ते स्वत:च्या वतीने व्यवस्थापक/संचालक मंडळ निवडून देतात.सभासदांना मतदानाचे अधिकार "एक व्यक्ति-एक मत" या तत्वानुसार मिळतात.

6. जबाबदारीचे स्वरूप -

🅾️सहकारी संस्थेला अमर्यादित तसेच, मर्यादित जबाबदार्‍यांपैकी कोणत्याही एका प्रकारच्या जबाबदारीची निवड करावी लागते.

7. भांडवल उभारणी -

🧩सहकारी संस्था भांडवल उभारणी दोन प्रकारे करते -

i) अंतर्गत मार्गांनी -

🅾️यात भाग-भांडवल, राखीव निधी, प्रवेश फी, देणगी इत्यादींचा समावेश होतो. पैकी भाग-भांडवल सर्वात महत्वाचे असते.सहकारी संस्थेचे भाग हस्तांतरक्षम असले तरी ते फक्त सभासदलाच हस्तांतरित करता येतात.तसेच, भागाची दर्शनी किंमत व विक्री किंमत नेहमीच समान असते व या भागांची शेअर बाजारात खरेदी-विक्री केली जात नाही.

ii) बाह्य मार्गानी -

🅾️यात ठेवी, कर्जे, कर्ज रोख्यांची विक्री, सरकारी अनुदाने/कर्जे यांचा समावेश होतो.सहकारी संस्था, सभासद तसेच, बिगर-सभासद यांच्याकडून ठेवी गोळा करू शकतात.

8. नफ्याची विभागणी -

🅾️सहकारी संस्था नफ्याच्या उद्दिष्टाने स्थापन झालेल्या नसतात.मात्र, आधुनिक सहकारी तत्वानुसार नफा वा आधिक्याचे न्याय वाटप करण्यावर भर देण्यात आला आहे.सभासदांच्या भाग-भांडवलावर किती व्याज म्हणजेच लाभांश द्यावा हे सहकारी कायद्याने ठरवून दिलेले असते.महाराष्ट्रातील सहकारी संस्था भाग-भांडवलावर 12 टक्के रोखीने व विशेष परवानगीने 18 टक्के पर्यंत लाभांश देऊ शकतात.

🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋

ताम्हिणी अभयारण्य (Tamhini Sanctuary).

🅾️डोंगर कड्यांवर ओथंबून आलेली ढगांची गर्दी, दाटलेलं धुकं आणि सरींवर सरी… घेऊन कोसळणाऱ्या पावसाशी झिंगडझुम्मा करायचा असेल तर तुमच्या-माझ्या सारख्यांची पाऊलं आपणहूनच ताम्हिणी घाटाकडे वळतात. पावसाच्या अलौकिक स्पर्शानं दाटीवाटीने फुलून आलेला निसर्ग आणि आपला ताठरपणा बाजूला ठेवत अंगाखांद्यावर वृक्ष वेलींना आणि कोसळणाऱ्या धबधब्यांना घेऊन मायाळू झालेल्या डोंगररांगा यांचं वर्णन कसं करावं ? त्यासाठी शब्दही अपुरे पडतात. त्यामुळेच वर्षा सहलीसाठी आलेल्या पर्यटकांनी इथल्या डोंगररांगा आणि घाट रस्ता फुलून जातो. मुळशी धरणाचा नयनरम्य देखावा मन प्रसन्न करतो.

🅾️पण्यापासून 70 कि.मी अंतरावर असलेल्या या घाटाचं निसर्गसौंदर्य मनाला भूरळ पाडणार आहे. मुंबई-गोवा मार्गाने कोलाडपर्यंत गेले की पुढे कुंडलिका नदी लागते. तिच्यावरचा पूल ओलांडला की डाव्या बाजूने मुळशी धरणावरून पुढे पुण्याला जाता येते. कोलाड आणि मुळशी धरणाच्या मधल्या भागात ताम्हिणी घाट आहे या घाटात ताम्हिणी वन्यजीव अभयारण्य वसलेलं आहे. 3 मे 2013 रोजी या अभयारण्याची घोषणा करण्यात आली. प्रामुख्याने पुणे आणि अंशत: रायगड जिल्ह्यात 49.62 चौ.कि.मी.

🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋

COVID -19 साठी वेगवेगळ्या राज्याच्या योजना ऍप

🔰 कोरोना कवच -- भारत सरकार
🔰 बरेक द चेन -- केरल
🔰 ऑपरेशन शील्ड --  दिल्ली सरकार
🔰 नाड़ी एप्प -- पुंदुचेरी
🔰 रक्षा सर्व -- छत्तीसगढ़ पुलिस
🔰 i GOT -- भारत सरकार
🔰 कोरोना केअर-- फोनपे
🔰 परज्ञम अॅप --- झारखण्ड
🔰 कोविडकेअर अँप -- अरुणाचल प्रदेश
🔰 कोरोना सहायता अँप -- बिहार
🔰 आरोग्य सेतु -- भारत सरकार
🔰 समाधान -- HRD मिनिस्ट्री
🔰 5T --- दिल्ली
🔰 कॉरेन्टाइन अँप -- IIT
🔰 करुणा अँप --- सिविल सर्विस एसोसिएशन
🔰 V-सेफ टनल -- तेलंगाना
🔰 लाइफलाइन UDAN-- सिविल एविएशन  मिनिस्ट्री
🔰 Vera's कोविड 19 मॉनिटरिंग सिस्टम -- तेलंगाना
🔰 सल्फ deceleration अॅप--नागालैंड
🔰 ऑपरेशन नमस्ते -- इंडियन आर्मी
🔰 कोरोना वाच अँप  -- कर्नाटक
🔰 नमस्ते ओवर हैंडशेक-- कर्नाटक
🔰 मो जीवन -- ओडिशा
🔰 टीम 11-- उत्तर प्रदेश
🔰 फीफा CAMPAIGN-- सुनील क्षेत्री

चालू घडामोडी चे प्रश्न व उत्तरे

Q1) कोणत्या व्यक्तीला 2020 या वर्षासाठी ‘ग्रामोदय बंधु मित्र’ पुरस्कार देण्यात आला?
उत्तर :-  सुधा मूर्ती

Q2) कोणत्या व्यक्तीची मॉरिटानिया देशाच्या पंतप्रधान पदावर निवड झाली?
उत्तर :- मोहम्मद औल्द बिलाल

Q3) कोणत्या अरब देशाने इस्रायलसोबत केलेल्या अब्राहम कराराला सहमती दिली?
उत्तर :- संयुक्त अरब अमिराती

Q4) कोणत्या देशाने “अ‍ॅरो-2” नामक लक्ष्यभेदी आंतररोधी क्षेपणास्त्राची चाचणी घेतली?
उत्तर :-  इस्त्रायल

Q5) कोणती व्यक्ती ‘अवर ओन्ली होम: ए क्लायमेट अपील टू द वर्ल्ड’ या शीर्षकाच्या पुस्तकाचे लेखक आहे?
उत्तर :- दलाई लामा

Q6) कोणत्या व्यक्तीची कोविड-19 लसीविषयीच्या प्रशासनासंबंधी नेमण्यात आलेल्या राष्ट्रीय तज्ञ समितीच्या अध्यक्षपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे?
उत्तर :- डॉ. व्ही. के. पॉल

Q7) कोणत्या राज्याच्या राजकीय गटांकडून संपूर्ण राज्य संविधानाच्या सहावी अनुसूची किंवा 371 या कलमाखाली आणले जावे अशी मागणी होत आहे?
उत्तर :-अरुणाचल प्रदेश

Q8) कोणत्या संस्थेनी स्वदेशी “AUM (एयर यूनिक-मॉनिटरिंग) फोटॉनिक यंत्रणा” तयार केली?
उत्तर :-  वैज्ञानिक व औद्योगिक संशोधन केंद्र

Q9) कोणत्या संस्थेनी कृत्रिम बुद्धिमत्ता तंत्रज्ञानावर आधारित असलेला "पारदर्शक करपद्धती - प्रामाणिकाचा सन्मान" यासाठीचा एक डिजिटल मंच तयार केला?
उत्तर :- केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर व सीमाशुल्क मंडळ

Q10) कोणत्या देशाने अमेरिकेसोबत F-16 विमानांच्या खरेदी करारावर स्वाक्षरी केली?
उत्तर :- तैवान


Q-1) कोणते राज्य सरकार 92 कोटी रुपयांची ‘स्मार्ट कनेक्ट योजना’ राबवित आहे?
उत्तर :- पंजाब

Q-2) कोणत्या राज्य सरकारने तरूणांना सॉफ्ट कर्ज व अनुदान देण्यासाठी “कर्म साथी प्रकल्प” ही योजना राबविण्यास सुरूवात केली?
उत्तर :- पश्चिम बंगाल

Q-3) कोणत्या संस्थेनी वैमानिक-रहीत विमानाच्या संयुक्त विकासासाठी कानपूरच्या भारतीय तंत्रज्ञान संस्थेसोबत करार केला?
उत्तर :- भारत अर्थ मूव्हर्स मर्यादित

Q-4) कोणत्या अंतराळ संस्थेनी भारतीय विज्ञान संस्थेच्या सहकार्याने चंद्रावर विटांसारखी एक संरचना तयार करण्यासाठी एक टिकाऊ प्रक्रिया विकसित केली?
उत्तर :-  ISRO

Q-5) निधन झालेले रसेल किर्श कोणत्या क्षेत्राशी संबंधित होते?
उत्तर :- डिजिटल छायाचित्रकारिता

Q-6) संरक्षण क्षेत्रात स्वदेशीकरणाला चालना देण्याच्या हेतूने तयार करण्यात आलेल्या नव्या डिजिटल मंचाचे नाव काय आहे?
उत्तर :-  सृजन

Q-7) कोणत्या राज्यात महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी “ओरुणोदोई” योजना लागू करण्यात आली?
उत्तर :-  आसाम

Q-8) कोणत्या बँकेनी लष्करी व निमलष्करी व्यवसायिकांसाठी “शौर्य KGC कार्ड” नामक एक कृषीकर्ज साधन सादर केले?
उत्तर :-  HDFC बँक

Q-9) कोणत्या राज्याने ‘यलो चेन’ नामक एक ई-वाणिज्य मंच कार्यरत केला?
उत्तर :- नागालँड

Q-10) कोणत्या राज्याने ‘अमृत’ योजनेच्या कामगिरीविषयी 2020 सालाच्या मानांकन यादीत प्रथम क्रमांक पटकावला?
उत्तर :- ओडिशा


Question :- कोणती व्यक्ती पतधोरण समितीवर नेमण्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या शोध-नि-निवड मंडळाच्या प्रमुखपदी आहे?
And :- राजीव गौबा

Question :- कोणती बँक ‘डिजीटल अपनाए’ मोहीम राबवित आहे?
Ans :-  पंजाब नॅशनल बँक

Question :- कोणत्या मंत्रालयाने जम्मू व काश्मीर केंद्रशासित प्रदेशात ‘नशा-मुक्त भारत’ अभियानाचा आरंभ केला?
Ans :- सामाजिक न्याय व सक्षमीकरण मंत्रालय

Question :- कोणत्या व्यक्तीची गोएयर या कंपनीच्या मुख्य कार्यकारी अधिकारी पदावर नियुक्ती करण्यात आली?
Ans :- कौशिक खोना

Question :- कोणत्या संस्थेनी गुवाहाटीसाठी ‘फ्लड अर्ली वॉर्निंग सिस्टम’ (FEWS) प्रस्थापित केली आहे?
Ans :- द एनर्जी अँड रिसोर्स इंस्टीट्यूट

Question :- कोणत्या संस्थेसोबत दिल्ली सरकारने रस्ता सुरक्षेविषयी सुधारणा करण्यासाठी सामंजस्य करार केला आहे?
Ans :- ब्लूमबर्ग फिलांथ्रोपीज

Questions :- कोणत्या राज्य सरकारने ‘कृषीविषयक नवसंशोधनासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्ता’ कार्यक्रम सादर केला?
Ans :-  तेलंगणा

Question :- कोणत्या व्यक्तीची इंडिया-बुल्स हाऊसिंग कंपनीचे अकार्यकारी अध्यक्ष म्हणून नियुक्ती झाली?
Ans :-  सुभाष शिओरतन मुंद्रा

Question :- पश्चिम आफ्रिकेच्या कोणत्या देशाने भारतासोबत अंतराळ क्षेत्रात सहकार्याबाबत सामंजस्य करार केला?
Ans :- नायजर

Question :-कोणत्या राज्य सरकारने ITI संस्थांमध्ये जर्मन व्होकेशनल ट्रेनिंगसाठी सीमेन्स आणि Giz_Gmbh या कंपन्यांसोबत त्रिपक्षीय करार केला?
Ans :- गोवा


🤔कोणत्या देशाला भारत ‘अरुण-III’ जलविद्युत प्रकल्पाची बांधणी करण्यासाठी मदत करीत आहे?
 ➡️नपाळ

🤔कोणते राज्य सरकार ‘पढाई तुहार परा’ योजना राबवित आहे?
➡️छत्तीसगड

🤔किती देशांना “वन सन, वन वर्ल्ड, वन ग्रिड” (OSOWOG) या उपक्रमाच्या अंतर्गत एकाच पॉवर ग्रीडद्वारे जोडण्याचा प्रस्ताव आहे?
➡️140

🤔NTPC कंपनीने रिहांद सुपर थर्मल पॉवर स्टेशन येथे कोळशाच्या राखेची वाहतूक करण्यासाठी पायाभूत सुविधा उभारली आहे. NTPCचा रिहांद सुपर थर्मल पॉवर स्टेशन कुठे आहे?
 ➡️उत्तरप्रदेश

🤔कोणत्या नदीवर जगातला सर्वाधिक उंचीवरचा पियर पूल बांधण्यात येत आहे?
➡️इजाई

🤔कोणत्या आंतरराष्ट्रीय संस्थेनी महाराष्ट्रातल्या गृहनिर्माण क्षेत्राविषयी महिलांना कौशल्य प्रदान करण्यासाठी 1 दशलक्ष युरो एवढी गुंतवणूक असलेल्या प्रकल्पाचा आरंभ केला?
➡️यरोपीय संघ

🤔कोणत्या व्यक्तीने ‘स्पॅनिश ग्रँड प्रीक्स 2020’ ही फॉर्म्युला वन शर्यत जिंकली?
➡️लविस हॅमिल्टन

🤔निधन झालेले पंडित जसराज कोणत्या कलेसाठी प्रसिद्ध होते?
➡️गायक आणि तबला वादक

🤔कोणत्या व्यक्तीची सीमा सुरक्षा दलाच्या (BSF) महासंचालक पदावर नेमणूक झाली?
➡️राकेश अस्थाना

🤔कोणते मंत्रालय एखाद्या जिल्ह्याचे किंवा रेल्वे स्थानकाचे नाव बदलण्याला मान्यता देते?
➡️गह मंत्रालय


Q1) कोणत्या राज्य सरकारने खरीप हंगामात झालेल्या पीक नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी ‘मुख्यमंत्री शेतकरी सहाय्य योजना’ लागू केली?
उत्तर :- गुजरात

Q2) कोणत्या व्यक्तीची भारतीय पोलाद प्राधिकरण मर्यादीत (SAIL) या उपक्रमाच्या अध्यक्षपदी नेमणूक झाली?
उत्तर :-  सोमा मोंडल

Q3) कोणते शहर स्त्री-पुरुष समानतेला प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने स्त्री-स्वरूपात वाहतूक सिग्नल मिळविणारे पहिले ठरले?
उत्तर :- मुंबई

Q4) कोणत्या संस्थेनी “BEEG” या नावाने देशी ‘सीड बॉल’ विकसित केले आहेत?
उत्तर :-  भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, कानपूर

Q5) ‘70th अॅनिव्हर्सरी ग्रँड प्रिक्स 2020’ या शर्यतीचा विजेता कोण ठरला?
उत्तर :- मॅक्स व्हर्स्टपेन

Q6) कोणत्या संस्थेनी भारतभर ‘W-GDP विमेन कनेक्ट चॅलेंज’ उपक्रम राबविण्यासाठी USAID संस्थेसोबत भागीदारी करार केला?
उत्तर :- रिलायन्स फाऊंडेशन

Q7) कोणत्या कंपनीने “विद्यार्थी उद्योजकता कार्यक्रम 2.0” यासाठी अटल इनोव्हेशन मिशन (AIM) सोबत भागीदारी केली?
उत्तर :- डेल टेक्नॉलॉजीज

Q8) कोणत्या संस्थेच्यावतीने ‘इंडिया@ 75 समिट: मिशन 2022’ या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते?
उत्तर :-  भारतीय उद्योग संघ (CII)

Q9) कोणत्या व्यक्तीची भारतीय आंतरराष्ट्रीय आर्थिक संबंध संशोधन मंडळाचे (ICRIER) अध्यक्ष म्हणून नेमणूक झाली?
उत्तर :- प्रमोद भसीन

Q10) कोणत्या व्यक्तीने पश्चिम बंगालमधून बांग्लादेशमार्गे त्रिपुराच्या आगरतळाकडे जाणाऱ्या पहिल्या चाचणी मालवाहू जहाजाला हिरवा झेंडा दाखविला?
उत्तर :-  मनसुख मांडवीया


● सीमा सुरक्षा दलाच्या (BSF) महासंचालक पदावर कोणाची नेमणूक झाली आहे?
उत्तर : राकेश अस्थाना

● ‘स्पॅनिश ग्रँड प्रीक्स 2020’ ही फॉर्म्युला वन शर्यत कोणत्या व्यक्तीने जिंकली?
उत्तर : लेविस हॅमिल्टन

● नुकतेच निधन झालेले पंडित जसराज यांना कोणत्या साली 'पद्म विभूषण' पुरस्काराने गौरवण्यात आले होते?
उत्तर : 2000 साली

● एखाद्या जिल्ह्याचे किंवा रेल्वे स्थानकाचे नाव बदलण्याला कोणते मंत्रालय मान्यता देते?
उत्तर : गृह मंत्रालय

● महाराष्ट्रातल्या गृहनिर्माण क्षेत्राविषयी महिलांना कौशल्य प्रदान करण्यासाठी 1 दशलक्ष युरो एवढी गुंतवणूक असलेल्या प्रकल्पाचा आरंभ कोणत्या संस्थेनी केला?
उत्तर : युरोपीय संघ

● जगातला सर्वाधिक उंचीवरचा पियर पूल कोणत्या नदीवर बांधण्यात येत आहे?
उत्तर : इजाई

● ‘पढाई तुहार परा’ योजना कोणते राज्य सरकार राबवित आहे?
उत्तर : छत्तीसगड सरकार

● “वन सन, वन वर्ल्ड, वन ग्रिड” (OSOWOG) या उपक्रमाच्या अंतर्गत एकाच पॉवर ग्रीडद्वारे किती देशांना जोडण्याचा प्रस्ताव आहे?
उत्तर : 140 देश

लवकरच AAI म्हणजे ‘एअरपोर्ट अथॉरिटी ऑफ इंडिया’ऐवजी ‘अदानी एअरपोर्ट्स ऑफ इंडिया’ म्हणून ओळखलं जाईल”

🔰पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली केंद्रीय मंत्रीमंडळाने जयपूर, गुवाहाटी आणि  तिरुअनंतपुरम विमानतळांच्या देखभाल आणि हाताळणीचे कंत्राट अदानी उद्योग समूहाला देण्याच्या निर्णयाला बुधवारी मंजूरी दिली आहे. सध्या भारतीय विमानतळ प्राधिकरणाद्वारे चालविल्या जाणाऱ्या देशातील या तिन्ही विमानतळांच्या देखभालीचा हक्क खासगी-सार्वजनिक भागीदारी तत्वावर अदानी समूहाला देण्यात आल्याची माहिती सरकारने दिली आहे.

🔰यावरुनच आता काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते व खासदार जयराम रमेश यांनी सरकार याच वेगाने कंत्राटं देत राहिलं तर लवकरच भारतीय विमानतळ प्राधिकरणाचे नाव बदलून ‘अदानी एअरपोर्ट्स ऑफ इंडिया’ असं होईल अशी खोचक टीका केली आहे.

🔰बधवारी झालेल्या मंत्रीमंडळाच्या बैठकीमध्ये तीन विमानतळांचा कारभार अदानी समूहाला देण्याच्या निर्णयाला मंजूरी देण्यात आल्याची माहिती केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी दिल्याचे फायनॅन्शीयल एक्सप्रेसने आपल्या वृत्तात म्हटलं आहे. त्यामुळे आता जयपूर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, तिरुअनंतपुरममधील त्रिवेंद्रम आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आणि गुवाहाटीमधील लोकप्रिय गोपीनाथ बोर्डोलोई आंतरराष्ट्रीय विमानतळांची देखभाल करण्याचे हक्क अदानी समूहाला देण्यात आले आहेत. यावरुनच केंद्र सरकारच्या या धोरणाला विरोध करताना जयराम रमेश यांनी एक ट्विट केलं आहे.

यंदाचे राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कार जाहीर; मीराबाई चानू, साक्षी मलिकला अर्जुन पुरस्काराच्या यादीतून वगळलं

🔰यंदाच्या राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कारांसाठीच्या खेळाडूंच्या यादीला केंद्राची मंजुरी मिळाली आहे. तर यावर्षी राजीव गांधी खेल रत्न पुरस्कार पाच खेळाडूंना देण्यात आला आहे. दरम्यान, मीराबाई चानू, साक्षी मलिकला अर्जुन पुरस्काराच्या यादीतून वगळलं आहे.

🔰🔰राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार🔰🔰

रोहित शर्मा - क्रिकेट
मरियप्पन थंगवेलू - पॅरा अॅथलीट
मनिका बत्रा - टेबल टेनिस
विनेश फोगाट - कुस्ती
रानी रामपाल - हॉकी

🔰🔰द्रोणाचार्य पुरस्कार (जीवनगौरव)🔰🔰

धर्मेंद्र तिवारी - तिरंदाजी
पुरुषोत्तम राय - अॅथलेटिक्स
शिव सिंग - बॉक्सिंग
रोमेश पठानिया - हॉकी
क्रिशन कुमार हुडा - कबड्डी
विजय मुनीश्वर - पॅरा पॉवरलिफ्टिंग
ओम प्रकाश दहिया - कुस्ती

🔰🔰दरोणाचार्य पुरस्कार🔰🔰

ज्यूड फेलिक्स सेबॅस्टियन - हॉकी
योगेश मालवीय - मल्लखांब
जसपाल राणा - नेमबाज
कुलदीप कुमार हांडू - वुशू
गौरव खन्ना - पॅरा बॅडमिंटन

🔰🔰अर्जुन पुरस्कार🔰🔰

ईशांत शर्मा - क्रिकेट
दीप्ती शर्मा - क्रिकेट
अतनू दास - तिरंदाजी
द्युती चंद - अॅथलेटिक्स
सात्विक रानकीरेड्डी - बॅडमिंटन
चिराग शेट्टी - बॅडमिंटन
विशेष भृगुवंशी - बास्केटबॉल
लवलीना बोर्गोहेन - बॉक्सिंग
सुभेदार मनीष कौशिक - बॉक्सिंग
अजय सावंत - घोडेस्वारी
संदेश जिंगन - फुटबॉल
अदिती अशोक - गोल्फ
आकाशदीप सिंग - हॉकी
दिपिका - हॉकी
दीपक हुडा - कबड्डी
सारिका काळे - खो खो
दत्तू भोकनळ - रोईंग
मनू भाकर - नेमबाजी
सौरभ चौधरी - नेमबाजी
मधुरीका पाटकर - टेबल टेनिस
दिविज शरण - टेनिस
शिवा केशवन - हिवाळी खेळ
दिव्या काकरान - कुस्ती
राहुल आवारे - कुस्ती
सुयश जाधव - पॅरा स्विमिंग
संदीप - पॅरा अॅथलीट
मनीष नरवाल - पॅरा नेमबाज

रायगड आणि जगदलपूर येथे ‘ट्रायफूड प्रकल्प’चा शुभारंभ.

🔰20 ऑगस्‍ट 2020 रोजी केंद्रीय आदिवासी कल्याण मंत्री अर्जुन मुंडा यांच्या हस्ते रायगड (महाराष्ट्र) आणि जगदलपूर (छत्तीसगड) या शहरांमध्ये ट्रायफेड संस्थेच्या “ट्रायफूड प्रकल्प”च्या प्रक्रिया केंद्रांचा आभासी शुभारंभ करण्यात आला.

🔰रायगडचा कारखाना मोह, आवळा, सीताफळ आणि जांभळाच्या मूल्यवर्धनासाठी वापरला जाणार आणि मोह सरबत, आवळा सरबत, कँडी, जांभळाचे सरबत आणि सीताफळाचा गर तयार करणार. जगदलपूरच्या बहुविध प्रक्रिया केंद्राचा वापर मोह, आवळा, मध, काजू, चिंच, आले, लसूण आणि इतर फळे तसेच भाज्याच्या प्रक्रियेसाठी केला जाणार. मोह सरबत, आवळा रस, कँडी, शुद्ध मध, आले-लसूण मिश्रण आणि फळ आणि भाज्यांचा लगदा बनवला जाणार.

🔴टरायफूड प्रकल्पाविषयी...

🔰टरायफूड प्रकल्पाचा उद्देश दोन्ही घटकांना त्याच्या इच्छित गुणवत्तेत रूपांतरित करणे हा आहे. अन्नप्रक्रिया मंत्रालयाच्या सहकार्याने आदिवासी कल्याण मंत्रालयाच्या ट्रायफेड संस्थेकडून या प्रकल्पाची अंमलबजावणी केली जाणार असून आदिवासीं वन मजुरांनी गोळा केलेल्या वन्य उत्पादनांचे योग्य मूल्यवर्धन आणि योग्य वापराद्वारे आदिवासींचे उत्पन्न वाढवणे हे ट्रायफूड प्रकल्पाचे उद्दिष्ट आहे. हे साध्य करण्यासाठी प्रारंभी दोन गौण वन उत्पादन (MFP) प्रक्रिया कारखान्यांची स्थापना करण्यात येणार आहे.

🔰अन्नप्रक्रिया उद्योग मंत्रालयाच्या सहकार्याने  प्रधानमंत्री किसान संपदा योजनेच्या अंतर्गत स्थापन करण्यात येणारे कारखाने राज्यातल्या वन धन केंद्राकडून कच्चा माल खरेदी करणार. संपूर्ण प्रक्रिया केलेली उत्पादने संपूर्ण देशात ‘ट्राइब इंडिया’ दुकानात आणि नेमलेल्या दुकानांमध्ये विकली जाणार. शिवाय, उत्पादने विक्री करू शकतील अशा आदिवासी उद्योजकांना निवडून प्रशिक्षण देण्याची ट्रायफेड संस्थेची योजना आहे.

🔴इतर ठळक बाबी..

🔰टरायफेड संस्थेनी देशातल्या 21 राज्य सरकारच्या संस्थांच्या सहकार्याने राबवलेल्या या योजनेमुळे आदिवासी अर्थव्यवस्थेत आतापर्यंत 3000 कोटीं रुपयांपेक्षा अधिक निधी आला आहे.

🔰म 2020 मध्ये सरकारकडून चालना देताना गौण वन उत्पादनांच्या किंमती 90 टक्क्यांपर्यंत वाढविण्यात आल्या आणि 23 नवीन वस्तूंचा समावेश MFPच्या यादीमध्ये करण्यात आला.

🔰आदिवासी जमाती आणि वनवासी तसेच घरगुती आदिवासी कारागीर यांना रोजगार निर्मितीचा स्रोत म्हणून उदयाला आलेली वन धन विकास केंद्र / आदिवासी स्टार्टअप उद्योग देखील याच योजनेचा एक घटक आहे.

🔰22 राज्यांतल्या 3.6 लक्ष आदिवासी जमातींना आणि 18000 बचत-गटांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करुन देण्यासाठी 18500 बचतगटांमध्ये 1205 आदिवासी उपक्रमांची स्थापना केली आहे.

🔴TRIFED विषयी..

🔰भारतीय आदिवासी सहकारी विपणन विकास महासंघ (TRIFED) या संस्थेचे कामकाज आदिवासी कल्याण मंत्रालयाच्या अंतर्गत चालते. संस्थेची स्थापना 06 ऑगस्ट 1987 रोजी झाली.

Online Test Series

पोलीस भरती प्रश्नसंच

1) मसुली हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या राज्यातआहे
▪️उत्तराखंड

2) गीताजंली एक्सप्रेस कोणत्या स्थानकादरम्यान धावते
▪️मबई-कोलकाता

3) चेतक एक्सप्रेस कोणत्या दोन स्थानकादरम्यान धावते
▪️उदयपूर-दिल्ली

4) राजधानी एक्सप्रेस कोणत्या दोन स्थानकादरम्यान धावते
▪️नवी दिल्ली - मुंबई सेंट्रल

5) उडिसा राज्यातील रुलकेला येथे कोणता कारखाना आहे
▪️पोलादाचा

6) गुजरात राज्यातील सोनगड येथे कोणता कारखाना आहे
▪️कागदाचा

7) झारखंड राज्यातील सेंद्री कशासाठी प्रसिध्द आहे
▪️खत प्रकल्प

8) हिमाचल प्रदेशातील कोणते देशातील पहिले व सर्वाधिक उंच धरण आहे
▪️भाक्रा

9) भारतातील बहुसंख्य लोकांचे प्रमुख अन्न कोणते
▪️तांदुळ

10) राजस्थानमध्ये कालव्याच्या पाणीपुरवठ्यामुळे कोणत्या पिकाचे उत्पादन प्रचंड प्रमाणावर वाढले आहे
▪️गहु

वाचा :- भारत सरकारच्या केंद्रीय योजना

1) स्टार्ट अप इंडिया, स्टॅन्ड अप इंडिया

▪️परारंभ - १६ जानेवारी २०१६

▪️उद्देश - या योजनेअंतर्गत नवउद्योजकांना त्यांचा व्यवसाय [स्टार्ट अप ] सुरु करण्यासाठी साहाय्य केले जाते.
______

2) दीन दयाळ उपाध्याय ग्रामीण कौशल्य योजना [DDUGKY]

▪️परारंभ - २५ सप्टेंबर २०१४

▪️योजनेचा उद्देश - ग्रामीण युवकांना रोजगार व स्वयंरोजगारासाठी प्रशिक्षित करणे आहे.
______

3) प्रसाद [Piligrimage Rejuvenation and Spiritual Augmentation Drive]

▪️परारंभ - ९ मार्च २०१५

▪️योजनेचा उद्देश - या योजनेअंतर्गत अमृतसर, अजमेर, अमरावती, द्वारका, गया, कांचीपुरम, केदारनाथ, कामाख्य, मथुरा, पुरी, वाराणसी, वेल्लकनी, या तीर्थक्षेत्रामध्ये जागतिक दर्जाच्या पर्यटनासाठी पायाभूत सुविधा विकसित करण्यात येत आहेत.
______

4) उडाण योजना

▪️परारंभ - १४ नोव्हेंबर २०१४

▪️योजनेचा उद्देश - या योजनेअंतर्गत उच्च तांत्रिक शिक्षणासाठी मुलींना प्रोत्साहन दिले जाते.
______

5) प्रधानमंत्री उज्वला योजना

▪️परारंभ - १४ नोव्हेंबर २०१४

▪️योजनेचा उद्देश - या योजनेअंतर्गत दारिद्ररेषेखालील ५ कोटी महिलांना मोफत गॅस कनेक्शन दिले जात आहे.
______

6) नमामि गंगे प्रकल्प

▪️परारंभ - १० जुलै २०१४

▪️उद्देश - गंगा नदीचे शुद्धीकरण, संरक्षण आणि संवर्धन करण्यासाठी ही योजना राबविण्यात येत आहे.
______

7) सेतू भारतम प्रकल्प

▪️परारंभ - ४ मार्च २०१६

▪️उद्देश - रेल्वे क्रॉसिंगपासून सर्व राष्ट्रीय महामार्ग मुक्त करण्यासाठी आणि २०१९ राष्ट्रीय महामार्गावरील जुन्या पुलांच्या दुरुस्तीसाठी ही योजना राबविण्यात येत आहे. यासाठी ५० हजार कोटी रुपयांची गुंतवणूक केली जाईल.

वाचा :- 10 सराव प्रश्न व उत्तरे

Q1) कोणत्या भारतीय कार्यकर्त्याची संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या नव्या सल्लागार गटात निवड केली गेली?

➡️उत्तर :- अर्चना सोरेंग

Q2) 2020 साली जागतिक व्याघ्र दिनाची घोषणा काय आहे?

➡️उत्तर :- देअर सर्व्हायव्हल इज इन अवर हॅंड्स

Q3) भारताच्या पहिल्या ‘कोविड-19 ब्लॉकचेन प्लॅटफॉर्म’चे नाव काय आहे?

➡️उत्तर :-  BelYo

Q4) कोणत्या संस्थेनी “रीपोर्ट ऑफ द अनॅलिटिकल सपोर्ट अँड सॅंक्शन्स मॉनिटरिंग टीम कंसर्निंग इसिस” या शीर्षकाचा एक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे?

➡️उत्तर :- संयुक्त राष्ट्रसंघ

Q5) कोण “क्वेस्ट फॉर रीस्टोरिंग फायनान्शियल स्टॅबिलिटी इन इंडिया” हे शीर्षक असलेल्या पुस्तकाचे लेखक आहेत?

➡️उत्तर :- विरल आचार्य

Q6) कोणत्या संस्थेनी ‘आश्रय’ या नावाने विलगीकरणाची वैद्यकीय सुविधा तयार केली?

➡️उत्तर :-  प्रगत तंत्रज्ञान संरक्षण संस्था (DIAT)

Q7) कोण ‘प्रीमियर लीग गोल्डन बूट’ हा सन्मान जिंकणारा सर्वात वरिष्ठ खेळाडू ठरला?

➡️उत्तर :-  जेमी वर्डी

Q8) कोणत्या व्यक्तीची सोमालिया देशाचे कार्यवाह पंतप्रधान म्हणून निवड करण्यात आली?

➡️उत्तर :- महदी मोहम्मद गुलाईड

Q9) कोणत्या मंत्रालयाने “इंडिया रिपोर्ट ऑन डिजिटल एज्युकेशन, 2020” या शीर्षकाचा अहवाल प्रसिद्ध केला?

➡️उत्तर :- मनुष्यबळ विकास मंत्रालय

Q10) कोणत्या बँकेनी को-ब्रँडेड कॉन्टॅक्टलेस क्रेडिट कार्ड सुविधा देण्यासाठी IRCTC सोबत भागीदारी केली?

➡️उत्तर :- भारतीय स्टेट बँक

Online Test Series

हवामानातल्या बदलांमुळे चातक पक्षीच्या स्थलांतरणाविषयी भारतीय संशोधकांद्वारे अभ्यास.

🌼हवामानातल्या बदलांमुळे चातक पक्षीच्या बदललेल्या स्थलांतरणाचा मागोवा घेण्यासाठी भारतीय संशोधक एक निरीक्षणयुक्त अभ्यास करीत आहेत.

🍁ठळक बाबी...

🌼वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया (WII), भारतीय सुदूर संवेदी संस्था (IIRS) आणि जैवतंत्रज्ञान विभाग यांचा हा संयुक्त कार्यक्रम आहे.

🌼आफ्रिकेतून भारतात स्थलांतर करणाऱ्या चातक पक्षीचा मार्गक्रम शोधण्याविषयीचा भारतातला हा पहिलाच अभ्यास आहे.परंपरेनी हिमालयाच्या पायथ्याशी चातक पक्षीचे आगमन ही वर्षाऋतुची चाहूल देते. पावसाळ्याच्या आगमनाच्या वेळेत भारतात दाखल होणारा हा पक्षी ‘वर्षाऋतुचा अग्रदूत’ मानला जातो.

🍁वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया (WII) विषयी...

🌼ही भारत सरकारच्या पर्यावरण, वने व हवामानातले बदल मंत्रालयच्या अंतर्गत कार्य करणारी एक स्वायत्त संस्था आहे. त्याची स्थापना 1982 साली झाली. ही संस्था जैवविविधता, धोकादायक प्रजाती, वन्यजीव धोरण, वन्यजीव व्यवस्थापन, वन्यजीव न्यायवैद्य, स्थानिक पद्धती, पर्यावरण विकास, वास्तव्य, हवामानातले बदल इत्यादी सारख्या अभ्यासाच्या क्षेत्रात संशोधन करते.

वाचा :- महत्त्वाचे सराव प्रश्न उत्तरे

1 6 मार्च 2019 रोजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी राज्याचे नवीन औद्योगिक धोरण जाहीर केले तर हे कितवे राज्याचे औद्योगिक धोरण आहे?
A 3 रे
B 2 रे
C 4 थे
D 6 वे
उत्तर D

2 6 मार्चला महाराष्ट्र राज्य सरकारने नवीन औद्योगिक धोरण जाहीर केले त्यानुसार 2025 पर्यन्त राज्याची अर्थव्यवस्था किती ट्रेलियन अमेरिकन डॉलर वाढविणे निश्चित केले आहे?
A 1
B 3
C 4
D यापैकी नाही
उत्तर A

3 शिखर उद्योजकता विकास संस्थेची स्थापना कोणत्या जिल्ह्यात करण्यात येत आहे?
A औरंगाबाद
B पुणे
C नागपूर
D रायगड
उत्तर D

4 क्वॉलिटी ऑफ लिव्हिंग इंडेक्स 2019 नुसार भारतातील किती शहरांचा समावेश करण्यात आला आहे?
A 7
B 9
C 5
D 2
उत्तर C
5 लोकशाही निर्देशक 2019 नुसार भारत कितव्या स्थानी आहे?
A 55
B 41
C 39
D 42
उत्तर D

6 भ्रष्टाचार आकलन निर्देशक 2018 नुसार भारत कितव्या स्थानी आहे?
A 80
B 78
C 90
D 81
उत्तर B

7 मंडल धरण प्रकल्प झारखंड राज्यात उत्तर कोयल नदीवर उभारला जात आहे तर या प्रकल्पातुन किती मेगावॅट विद्युत निर्मिती होणार आहे?
A 30
B 24
C 28
D 22
उत्तर C

8 ऑपरेशन क्लीन आर्ट हे कोणत्या प्राण्याच्या रक्षणासाठी सुरू केले आहे?
A गांडूळ
B उंदीर
C बेडूक
D मुंगूस
उत्तर D

9 आशिया आरोग्य परिषद ऑक्टोबर 2019 मध्ये कोणत्या शहरात पार पडली?
A चेन्नई
B सिमला
C पुणे
D दिल्ली
उत्तर D

10 राष्ट्रीय आरोग्य प्रोफाइल 2019 च्या अहवालानुसार कोणत्या राज्यात सर्वाधिक जन्मदर आहे?
A उत्तरप्रदेश
B महाराष्ट्र
C बिहार
D मध्यप्रदेश
उत्तर C

11 राष्ट्रीय आरोग्य प्रोफाईल अहवाल प्रथम कोणत्या वर्षी प्रकाशित करण्यात आला?
A 2010
B 2008
C 2005
D 2002
उत्तर C

12 घडले कसे हे आत्मचरित्र कोणाचे आहे?
A विद्या बाळ
B गिरीश कर्नाड
C राजा ढाले
D नीलम शर्मा
उत्तर B

महाराष्ट्र प्रोटेक्शन ऑफ इंटरनल सिक्युरिटी (मापिसा) 2016.

🅾️ राज्यातील अंतर्गत सुरक्षा अधिक बळकट करण्यासाठी महाराष्ट्र प्रोटेक्शन ऑफ इंटरनल सिक्युरिटी (मापिसा) - 2016 या नव्या कायद्याचा मसुदा शासनाच्या संकेतस्थळावर 19 ऑगस्ट रोजी टाकण्यात आला. त्यानुसार 100 पेक्षा अधिक लोकांचा सहभाग असलेला समारंभ, मेळावा, सार्वजनिक सभा इत्यादींसाठी पोलिसांची पूर्वपरवानगी घेणे अनिवार्य होण्याची शक्यता आहे.

🧩मसुद्यातील काही प्रमुख बाबी -

🅾️अतर्गत सुरक्षेशी संबंधित संस्था/आस्थापना/प्रकल्पाशी संबंधित असलेल्या सर्व घटकांना सुरक्षेची जबाबदारी सोपविण्यात येणार.

🅾️ मॉल, रेल्वे स्थानके, विविध सार्वजनिक ठिकाणे, विमानतळे, एसटी बस स्थानके, तलाव व पाणीपुरवठा करणार्‍या जलवाहिन्या इ. सर्व सार्वजनिक ठिकाणांवर सुरक्षा तपासणी सक्तीची करण्यात येणार.

🅾️ सरक्षेचा धोका पोचविणार्‍या/कुचराई करणार्‍यास कठोर शिक्षेची तरतूद कायद्यात करण्यात येणार.

🅾️या कायद्यामुळे सामान्य नागरिकांची सुरक्षा व्यवस्था या कायद्यामुळे वाढणार आहे.

🅾️ राज्यातील धरणे, संरक्षणदृष्ट्या महत्त्वाची स्थळे, मोठे प्रकल्प, सागरी किनारे अशा ठिकाणांना विशेष सुरक्षा विभाग म्हणून जाहीर करून तेथे अधिक व्यापक सुरक्षा पुरविणे.

🅾️ नागरी सुरक्षेत जनसहभाग वाढविणे, सीसीटीव्ही सारख्या सुविधा तेथे उभारणे.

 🅾️या कायद्यासाठी सात सदस्यांची एक समिती स्थापन करण्यात येईल. गृहमंत्री हे समितीचे अध्यक्ष असतील. समितीत गृह राज्यमंत्री, मुख्य सचिव, अतिरिक्त मुख्य सचिव (गृह), पोलीस महासंचालक, पोलीस आयकुत आणि गुप्तचर विभागाचे प्रमुख हे सदस्य असतील. राज्यात आज एक लाख नागरिकांच्या मागे केवळ 120 पोलीस कर्मचारी आहेत.

 🅾️ एकीकडे नागरीकरण वाढत असताना पोलीस दलावरील ताण वाढत आहे. अशा वेळी नागरिकांनी त्यांच्या सुरक्षेबाबत अधिक सतर्क राहावे, या सकारात्मक हेतूने हा कायदा आणला जात असल्याचे के. पी. बक्षी यांनी स्पष्ट केले. मकोका कायद्याला 1999 मध्ये विरोध झाला होता. नागरिकांच्या विशेषाधिकारावर गंडांतर आणणारा आणि पोलिसांना अमर्याद अधिकार बहाल करणार्‍या या प्रस्तावित कायद्याच्या मसुद्यावर टीका होत आहे.

🅾️भारतातील घरबांधणी व्यवसाय

 🅾️द इकॉनॉमिस्ट या साप्ताहिकाने भारतातील घरबांधणी व्यवसायाचा आढावा घेतला आहे.

 🅾️ अमेरिकी गृहबांधणी क्षेत्राप्रमाणे भारतीय घरबांधणी क्षेत्रदेखील गंभीर आर्थिक अवस्थेतून जात असून ती संपण्याची चिन्हे नाहीत.

 🅾️भारतात हा व्यवसाय अमेरिकेइतका पारदर्शीपणे केला जात नाही आणि त्यामुळे या व्यवसायातील भांडवलाची व्यवहार्यता व वैधता तपासण्याचा मार्ग उपलब्ध नाही.

 🅾️या व्यवसायातील वाईटाचा परिणाम मात्र सर्वसामान्य ग्राहकांवर होतो. आपल्याकडे ग्राहक घेऊ इच्छितात ते घर जरी वैधावैधतेच्या सीमारेषेवरील भांडवलातून उभे राहिले असले तरी ते विकत घेणारा हा बर्‍याच अंशी करपात्र उत्पन्नातून घरखरेदी करीत असतो.

 🅾️ जवळपास 6 लाख कोटी रुपयांची बुडीत खात्यात निघालेली कर्जे ही अनेक बँकांच्या मुळावर आलेली असताना, महामुंबई म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या शहरांत 1.50 लाख घरे पडून आहेत.

🅾️ घरबांधणी या उद्योगात पोलाद, सिमेंट, वाळू, जमीन आणि श्रमशक्ती एकाच वेळी कामास येत असल्याने अर्थव्यवस्थेसाठी या उद्योगाचे महत्त्व विशेष आहे. तसेच हा उद्योग मानवाच्या किमान गरजा भागवण्यासाठी आवश्यक असल्याने त्या दृष्टीनेही त्याची ख्यालीखुशाली एकंदर अर्थव्यवस्थेसाठी गरजेची आहे..

सरोगसी (नियमन) विधेयक 2016.

 🅾️  मातृत्वाचा व्यवसाय मांडणार्‍या व्यावसायिक सरोगसीवर पूर्णपणे बंदी घालणार्‍यासरोगसी (नियमन) विधेयक 2016चा मसुदा 24 ऑगस्ट 2016 रोजी केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मंजूर केला. गेल्या काही वर्षांत भारत सरोगसीचे आंतरराष्ट्रीय केंद्र बनत चालला होता. या अनैतिक व्यवहारास प्रतिबंध घालण्यासाठी हे विधेयक तयार करण्यात आले. भारतीय नागरिक असलेल्या ज्या जोडप्यांना मूलबाळ नाही, अशांनाच फक्त सरोगसीच्या सुविधेचा आधार घेता येईल. हा अधिकार अनिवासी भारतीय अथवा ओव्हरसिज इंडियन कार्ड होल्डरनादेखील मिळणार नाही.

🅾️ दरवर्षी 2000 हजार विदेशी अपत्यांना भारतीय माता सरोगसीद्वारे जन्म देतात. सरोगेट आई व या प्रकारे जन्मलेल्या मुलास कायदेशीर मान्यता देण्याची तरतूद विधेयकात आहे. मात्र, सरोगसीच्या सर्रास व्यवसायाला मान्यता देण्यास केंद्र सरकार तयार नाही. युरोपीय व अन्य देशांच्या तुलनेत भारतात स्वस्त दरात सरोगसी उपलब्ध असल्यामुळे, गेल्या काही वर्षांपासून अनेक परदेशी नागरिक केवळ यासाठी भारतात येत.

🅾️भारतातला आदिवासी तथा ग्रामीण भाग जणू या व्यवसायाचे आंतरराष्ट्रीय केंद्र बनला होता. पैसे मोजून गरीब महिलांचे गर्भाशय भाड्याने घेणे गुन्हा आहे. गरजेतून निर्माण झालेली ही सोय कालांतराने लोकांच्या हौसेची बाब बनली आहे. अनेक लोकप्रिय व्यक्ती ज्यांना अगोदरच एक मुलगा अथवा कन्या आहे, तेदेखील सरोगसीचा वापर करू लागले आहेत. ही बाब लक्षात घेऊन महिलांचे शोषण रोखण्याच्या उद्देशाने मंत्रिमंडळाने हे विधेयक मंजूर केले.

🧩विधेयकाची ठळक वैशिष्ट्ये -

🅾️ कायदेशीर विवाह झालेले भारतीय दाम्पत्यच फक्त भाडोत्री मातृत्वाने अपत्य जन्माला घालू शकेल. मात्र, त्यासाठी दोघांपैकी एकाचे वंध्यत्व वैद्यकीयदृष्ट्या सिद्ध झालेले असणे बंधनकारक. विवाहाला 5 वर्षे झाली आहेत पण मूल नाही अशांनाच सरोगेट मदरद्वारे मूल घेता येईल.

🅾️परकीय नागरिकास किंवा परदेशस्थ अनिवासी भारतीयास कोणाही भारतीय स्त्रीकडून भाडोत्री माता म्हणून सेवा घेता येणार नाही. ज्या दांपत्याला मूल नाही अशानाच आणि फक्त भारतीयांनाच सरोगसी करण्याची परवानगी. एनआरआय, विदेशी नागरिक, सिंगल पॅरेंटस्, समलैंगिक दांपत्य, लिव्ह इन कपल यांना सरोगसीद्वारे मूल घेता येणार नाही.

🅾️अविवाहित दाम्पत्य, एकटे पालक, लिव्ह-इन पद्धतीने एकत्र राहणारे अथवा समलिंगी दाम्पत्य भाडोत्री मातृत्वाचा वापर करू शकणार नाहीत.

🅾️ कोणाही स्त्रीला केवळ दयाळू भावनेतून इतर कोणाच्या तरी मुलाची भाडोत्री माता होता येईल. त्यासाठी तिला वैद्यकीय खर्चाखेरीज अन्य कोणताही मोबदला मिळणार नाही.

 🅾️25, 000 कोटींचा वर्षाला भारतात भाडोत्री मातृत्व हा धंदा भाडोत्री मातृत्वाच्या नावाखाली ग्रामीण व आदिवासी भागातील महिलांचे शोषण होऊ नये, म्हणून खास तरतुदी.

🅾️ भाडोत्री मातृत्वाच्या व्यवहारांचे नियमन करण्यासाठी केंद्र व राज्यांच्या पातळीवर स्वतंत्र मंडळे स्थापन करणार.

🅾️राष्ट्रीय सरोगसी मंडळ केंद्र सरकार स्थापन करणार असून केंद्रीय आरोग्यमंत्री त्याचे अध्यक्ष असतील. प्रत्येक राज्यामध्ये असे सरोगसी मंडळ तेथील आरोग्यमंत्र्यांच्या अध्यक्षतेखाली स्थापन होणार आहे.

🅾️सरोगेट मदरही केवळ जवळची नातेवाईकच पाहिजे. त्या महिलेला फक्त एकदाच सरोगेट मदर होता येईल. ती महिला विवाहित हवी.

🅾️सरोगेट मूल घेणार्‍या महिलेचे वय 23 ते 50 वर्षांदरम्यान हवे. पुरुषाचे वय 26 ते 55 वर्षांदरम्यान पाहिजे.

🅾️ दशात 2000 सरोगसी क्लिनिक आहेत. क्लिनिकने 25 वर्षांचे सरोगसी रेकॉर्ड ठेवणे बंधनकारक आहे.

🅾️सरोगेट मुलगा किंवा मुलीला संबंधित दांपत्याच्या मालमत्तेत इतर मुलांप्रमाणेच वाटा मिळेल.

🅾️ सवतःचे मूल असलेल्यांना किंवा दत्तक मूल असलेल्यांना सरोगसीचा पर्याय वापरण्याची परवानगी नसेल. एक महिला फक्त एकदाच सरोगेट माता होऊ शकेल. त्यासाठीही ती विवाहित व निरोगी बाळाची माता असणे बंधनकारक असेल.

🅾️सरोगसी क्लिनिकची नोंदणी बंधनकारक असेल. त्याचप्रमाणे या उपायातून जन्माला येणार्‍या बाळाचे संपूर्ण तपशील 25 वर्षांपर्यंत सांभाळून ठेवणे या क्लिनिकवर बंधनकारक असेल. अशा क्लिनिकने किंवा संबंधित दांपत्याने सरोगेट मातेकडे दुर्लक्ष केले किंवा बाळाचा त्याग केला तर दहा लाख रुपयांचा दंड आणि 10 वर्षे तुरुंगवासाची शिक्षा ठोठावली जाईल.

🅾️दहीहंडीची उंची 20 फुटांची

 🅾️ महाराष्ट्रात लोकप्रिय असलेल्या दहीहंडी उत्सवात दहीहंडीचा थर वीस फुटांच्या वर नेण्यात येऊ नये, हा निर्णय सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्या. अनिल आर. दवे, न्या. उदय ललित व न्या. एल. नागेश्‍वर राव यांच्या पीठाने अधोरेखित केला. या निर्बंधा

🅾️निर्बंधांच्या विरोधात राज्य सरकारने सर्वोच्च न्यायालयात दाखल केलेली याचिका फेटाळल

मनोरुग्ण सुरक्षा विधेयक मंजूर.

🅾️ मनोरूग्णावस्थेत आत्महत्येचा प्रयत्न करणे यापुढे गुन्हा ठरणार नाही..

🅾️अशा प्रकरणात मानसिक रूग्णावस्थेने ग्रस्त व्यक्तिवर आत्महत्येचा प्रयत्न केल्याचा गुन्हा दाखल करता येणार नाही, हा महत्वपूर्ण आशय अधोरेखित करणारे तसेच मनोरूग्णांच्या सुविधा व अधिकारांवर भर देणारे, मनोरूग्ण सुरक्षा व अधिकार दुरूस्ती विधेयक राज्यसभेत १३४ दुरूस्त्यांसह मंजूर झाले..

🅾️ आरोग्यमंत्री.. :-
जे.पी. नड्डा..

🅾️ विधेयकातील तरतूदींनुसार मनोरूग्णांवर आवश्यकतेनुसार उपचार केले जातील..

🅾️महिला व लहान मुलांच्या उपचारासाठी स्वतंत्र व्यवस्था असेल. मानसिक दृष्टया आजारी रूग्णाला रूग्णालयात ३0 दिवस ठेवता येईल..

🅾️ तज्ज्ञ डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार ९0 दिवसांपर्यंत ही मुदत वाढवताही येईल..

🅾️ मानसिक रूग्णांच्या उपचारासाठी देशात सुयोग्य डॉक्टर्स व कर्मचाऱ्यांची कमतरता आहे, ही बाब लक्षात घेउन वैद्यकीय अभ्यासक्रमात मनोरूग्ण चिकि त्सा अभ्यासक्रमाच्या जागाही वाढवण्यात आल्या आहेत..

🅾️  दशात मानसिक रूग्णांची संख्या नेमकी किती याचा शोध घेण्यासाठी बंगलुरूच्या निमहान्स संस्थेने सर्वेक्षण सुरू केले आहे..

🅾️ या सर्वेक्षणासाठी देशाची विभागणी ६ प्रभागांमधे करण्यात आली आहे..

🅾️ पराथमिक अंदाजानुसार देशात एकुण लोकसंख्येपैकी ६ ते ७ टक्के लोक मानसिक आजाराने कमी अधिक प्रमाणात ग्रस्त असल्याचा अंदाज आहे..

🅾️ यापैकी २ टक्के रूग्ण गंभीर मानसिक आजाराने ग्रस्त आहेत..

भारतीय रेल्वेकडून रेल्वेच्या सुरक्षेसाठी ड्रोन आधारित टेहळणी प्रणालीचा वापर.

🔰कमीत कमी मनुष्यबळामध्ये खूप मोठ्या जागेवर सुरक्षेच्या दृष्टीने लक्ष ठेवण्यासाठी ड्रोन टेहळणी प्रणाली एक अतिशय महत्त्वाची आणि किफायतशीर प्रणाली म्हणून उदयाला येत आहे. रेल्वेच्या सुरक्षा कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेत वाढ करणे आणि सुरक्षा व्यवस्थेला आणखी पाठबळ पुरवणे हा ड्रोन प्रणाली तैनात करण्याचा उद्देश आहे.

🔴ठळक बाबी..

🔰मध्य रेल्वेच्या मुंबई विभागाने रेल्वे स्थानकाची संकुले, रेल्वे ट्रॅक सेक्शन यार्ड, कार्यशाळा इत्यादीसारख्या रेल्वेच्या जागांची अधिक चांगल्या प्रकारे सुरक्षा करण्याकरीता आणि त्यावर लक्ष ठेवण्याकरीता दोन ‘निन्जा’ मानव-रहीत हवाई वाहनांची खरेदी केली आहे. वास्तविक वेळेत शोध, चलचित्रपट तयार करण्याची या ड्रोनची क्षमता आहे आणि स्वयंचलित फॉल सेफ मोडमध्ये देखील त्यांचे परिचालन करता येते.

🔰रल्वे सुरक्षा बलाच्या (RPF) चार कर्मचाऱ्यांच्या एका पथकाला ड्रोन उड्डाणाचे, त्याद्वारे लक्ष ठेवण्याचे आणि देखभालीचे प्रशिक्षण देण्यात आले आहे.

🔰रल्वेच्या सुरक्षेसाठी ड्रोनचा व्यापक प्रमाणावर वापर करण्याचे RPF दलाने ठरवले असून आतापर्यंत 31.87 लक्ष रुपये खर्चून दक्षिण पूर्व रेल्वे, मध्य रेल्वे, मॉडर्न कोचिंग फॅक्टरी, रायबरेली आणि दक्षिण पश्चिम रेल्वे येथे नऊ ड्रोन खरेदी करण्यात आले आहेत.

🔰तसेच 97.52 लक्ष रुपये खर्चाने आणखी 17 ड्रोन खरेदी करण्याचा प्रस्ताव तयार करण्यात आला आहे. आतापर्यंत RPFच्या 19 कर्मचाऱ्यांना ड्रोनचे प्रशिक्षण देण्यात आले आहे आणि त्यापैकी चार जणांना ड्रोन उड्डाणाचा परवाना प्राप्त झाला आहे.

🔴ड्रोन प्रणालीचे उपयोग...

🔰रल्वेच्या संकुलात जुगार, कचरा फेकणे, फेरीने विक्री करणे यांसारख्या गुन्हेगारी तत्वांवर लक्ष ठेवण्यासाठी ही प्रणाली उपयुक्त आहे.

🔰याचा वापर विविध प्रकारच्या माहितीचे संकलन आणि विश्लेषणासाठी होणार आहे. या माहितीचा उपयोग रेल्वेगाड्यांच्या सुरक्षित परिचालनासाठी आणि संवेदनशील भागांमध्ये होऊ शकतो.

🔰आपत्ती घडलेल्या ठिकाणी मदत, बचाव आणि पुनर्वसन कार्यासाठी तसेच विविध संस्थांमध्ये समन्वयासाठी देखील ड्रोन तैनात केली जाऊ शकतात.

🔰रल्वेच्या मालमत्तांवर होणारी अतिक्रमणे रोखण्यासाठी या मालमत्तांचा नकाशा तयार करण्यासाठी देखील ड्रोन उपयुक्त आहेत.

🔰खप जास्त प्रमाणात होणाऱ्या गर्दीचे व्यवस्थापन करताना जास्त गर्दी होणारी ठिकाणे, गर्दीची वेळ आणि गर्दी पांगवण्यासाठी आवश्यक असलेले उपाय याबाबत अतिशय महत्त्वाची माहिती ही प्रणाली उपलब्ध करू शकते आणि त्यानुसार गर्दी नियंत्रणाच्या योजना तयार करून त्यांची अंमलबजावणी करता येणार.

🔰डरोनच्या एका कॅमेऱ्याने आठ ते दहा कर्मचाऱ्यांची गरज असलेल्या खूप मोठ्या भागावर लक्ष ठेवता येऊ शकते. त्यामुळे मनुष्यबळाची टंचाई असताना अतिशय कमी मनुष्यबळामध्ये कामे करता येतात.

भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे आर्थिक शिक्षणाविषयी पंचवार्षिक ‘राष्ट्रीय धोरण’.

🔰आर्थिकदृष्ट्या जागृत आणि सशक्त भारत तयार करण्याचे उद्दिष्ट पुढे ठेवून, येत्या पाच वर्षांत आर्थिक शिक्षणाची अंमलबजावणी करण्याविषयीचे ‘राष्ट्रीय धोरण’ भारतीय रिझर्व्ह बँकेनी (RBI) जाहीर केले आहे.

🔴उद्दिष्टे..

🔰लोकसंख्येच्या विविध स्तरांमध्ये आर्थिक शिक्षणाद्वारे आर्थिक साक्षरता संकल्पनांचा प्रचार करणे.

🔰सक्रिय बचतीच्या वर्तनाला प्रोत्साहन देणे.वृद्धपकाळ आणि निवृत्तीसाठी असणाऱ्या उत्पादनांच्या व्यतिरिक्त संबंधित व योग्य विमा संरक्षणाद्वारे आयुष्याच्या विविध टप्प्यांवरील जोखमीचे व्यवस्थापन करणे.

🔴धोरणाविषयी...

🔰धोरण पाच ‘C’ स्तंभांवर तयार करण्यात आले आहेत – सामुग्री (Content) याचा विकास, क्षमता (Capacity) निर्मिती, समुदाय (Community) केंद्रीत पद्धती, योग्य संपर्क (Communication) धोरण, आणि शेवटी भागीदारांमध्ये समन्वय (Collaboration).

🔰धोरणामुळे पतविषयी शिस्तीचा विकास होणार आणि औपचारिक वित्तीय संस्थांकडून आवश्यकतेनुसार कर्ज घेण्याला प्रोत्साहन मिळणार. याशिवाय डिजिटल वित्तीय सेवांच्या वापराच्या सुरक्षित पद्धती सुधारणार.

🔰हक्क, कर्तव्ये आणि तक्रारीच्या निवारणासाठीच्या मार्गांविषयीचे ज्ञान दिले जाणार.आर्थिक शिक्षणामधील प्रगतीचे मूल्यांकन करण्यासाठी संशोधन व मूल्यांकन पद्धती सुधारणार.

🔰धोरणात केलेल्या प्रगतीचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक सक्षम संनियंत्रण व मूल्यांकन कार्यचौकट अवलंबण्याचाही सल्ला दिला गेला आहे.

मोदी सरकारचा मोठा निर्णय! सरकारी नोकरीसाठी सामायिक परीक्षा.

🔰सरकारी नोकरीबाबत मोदी सरकारने आता एक मोठा निर्णय घेतला आहे. राष्ट्रीय भरती संस्था अर्थात National Recruitment Agency स्थापन करण्यात येईल. त्याद्वारे एकच सामायिक परीक्षा देऊन तरुणांना आपली गुणवत्ता सिद्ध करता येईल. शिक्षण झाल्यानंतर नोकरी मिळवण्यासाठी युवा पिढी अनेक मार्गाचा अवलंब करते. प्रत्येक संस्था आणि कंपन्या आपल्या परीक्षा ठेवतात. नोकरीच्या महत्त्वाकांक्षेच्या दृष्टीने या सगळ्या परीक्षा देतात. मात्र मोदी सरकारच्या निर्णयामुळे हे चित्र बदलण्याची चिन्हं आहेत. केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी कॅबिनेट बैठकीत झालेल्या निर्णयासंबंधी झालेल्या महत्त्वाच्या निर्णयाची माहिती दिली.

🔰सरकारी संस्थेत नोकरीसाठी प्रयत्न करणाऱ्या सर्व इच्छुक उमेदवारांसाठी सामायिक परीक्षा घेतली जाईल. त्यासाठी राष्ट्रीय भरती संस्था अर्थात National Recruitment Agency स्थापन करण्यात येणार आहे. या संस्थेत एकदा नोंदणी केली की एकच परीक्षा देऊन युवकांना आपली योग्यता सिद्धता करावी लागेल. नोकरीसाठी दारोदारी परीक्षा देत भटकण्याची वेळ युवा पिढीवर येणार नाही. प्रकाश जावेडकर यांनी यासंदर्भात माहिती देताना म्हणले, “युवकांना जागोजागी परीक्षा देण्यासाठी जावं लागू नये म्हणून एकच Common Eligibility test असेल. यात गुणवत्ता सिद्ध करुन उमेदवारांना पुढे जाण्याची संधी मिळू शकेल.”

🔰आज कॅबिनेट मिटिंगमध्ये राष्ट्रीय भरती संस्था स्थापन करण्याखेरीज आणखी एक मोठा निर्णय झाला. देशातल्या सहा विमानतळांचं व्यवस्थापन आणि दैनंदिन व्यवहार खासगी संस्थेला देण्याचा निर्णय मोदी सरकारने घेतला आहे. विमान प्रवाशांना अधिकाधिक चांगल्या सुविधा देण्याच्या उद्देशाने हे खासगीकरण करण्याचा निर्णय घेतल्याचं जावडेकर यांनी स्पष्ट केलं.

केंद्रीय भरतीसाठी राष्ट्रीय संस्था.

🔰कद्र सरकारमधील बिगर राजपत्रित कर्मचारी, रेल्वे आणि सरकारी बँक कर्मचाऱ्यांच्या भरतीसाठी ‘राष्ट्रीय भरती संस्था’ स्थापन करण्यास केंद्रीय मंत्रिमंडळाने बुधवारी मंजुरी दिली. ही संस्था भरती प्रक्रियेच्या पहिल्या फेरीत सामायिक पात्रता परीक्षा घेईल, अशी माहिती केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी पत्रकार परिषदेत दिली.

🔰सध्या वेगवेगळ्या २० भरती संस्था केंद्रीय मंत्रालय आणि विभागांमध्ये कर्मचाऱ्यांची भरती प्रक्रिया पार पाडतात. त्यासाठी स्वतंत्रपणे विविध पात्रता परीक्षा घेण्यात येतात. केंद्र सरकारी विभागातील ‘ब’ आणि ‘क’ श्रेणीतील १.२५ लाख रिक्त पदांसाठी दरवर्षी सुमारे ३ कोटी उमेदवार विविध परीक्षा देतात. त्यातून वेळ आणि पैसा यांचा अपव्यय होतो.

🔰भरती करणाऱ्या संस्थांमध्ये समन्वय नसल्याने एकाच दिवशी अनेक पात्रता परीक्षा होतात. त्यामुळे उमेदवारांना कुठली तरी एकच परीक्षा देण्याची संधी मिळते.  हा गोंधळ कमी करण्यासाठी राष्ट्रीय भरती संस्था निर्माण करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांची भरती कर्मचारी निवड आयोग, रेल्वेसाठी रेल्वे भरती मंडळ  व बँकेतील भरती बँक कर्मचारी निवड संस्था ‘आयबीपीएस’द्वारे केली जाते. सुरुवातीच्या टप्प्यात या तीन संस्थांसाठी एकत्रित सामायिक पात्रता परीक्षा घेतली जाईल.

🔰दहावी आणि बारावी उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांना सामायिक पात्रता परीक्षा देता येईल. ती ऑनलाइन असेल आणि गुण तात्काळ जाहीर होतील.  ही परीक्षा १२ भाषांमध्ये घेतली जाईल. या निर्णयासह जयपूर, गुवाहाटी आणि तिरुवनंतपुरम हे आणखी तीन विमानतळ विकास व व्यवस्थापनासाठी अदानी ग्रुप या खासगी कंपनीकडे ५० वर्षांच्या भाडेतत्त्वावर देण्याच्या प्रस्तावालाही मंत्रिमंडळाने मंजुरी दिली. लखनऊ,  अहमदाबाद आणि मंगळुरू या विमानतळांची जबाबदारी अदानी समूहाकडे सोपवण्यात आली आहे.