- ल्युकेमिया: रक्ताचा कर्करोग
- अॅडिनोमाझ: ग्रंथींचा कर्करोग
- सारकोमा: संयोजी ऊतीचा कर्करोग
- लिम्फोमा: लसिकापेशीचा कर्करोग
- कार्सीनोमा: अभिस्तर ऊतीचा कर्करोग
- कर्करोगाच्या अभ्यासाला ओन्कोलाॅजी म्हणतात.
- ज्या घटकामुळे कर्करोग होतो, त्या घटकाला carcinogen म्हणतात
- ज्या विषांणूनमुळे कर्करोग होतो, त्या विषाणूंना oncogen म्हणतात
प्र.१) महाराष्ट्र राज्यातील येलदरी धरण कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?
अ) पुणे
ब) परभणी ✅
क) औरंगाबाद
ड) सोलापूर
स्पष्टीकरण : महाराष्ट्रातील परभणी जिल्ह्यात पूर्णा तालुक्यात येलदरी हे धरण आहे.
प्र.२) भारतातील आकारमानाने सर्वात मोठे राज्य कोणते ?
अ) राजस्थान
ब) मध्ये प्रदेश
क) राजस्थान ✅
ड) कर्नाटक
स्पष्टीकरण : भारतातील आकारमानाने राजस्थान राज्य सर्वात मोठे आहे.
जयपूर ही या राज्याची राजधानी व सर्वात मोठे शहर आहे. राजस्थानचे क्षेत्रफळ ३,४२,२३९ चौ.किमी एवढे आहे.
क्षेत्रफळानुसार राजस्थानचा भारतात प्रथम क्रमांक लागतो.
येथील लोकसंख्या ६,८६,२१,०१२ एवढी आहे
प्र.3) जोड्या लावा.
जिल्हा साखर कारखाना
अ) बीड - I) तुळशीदास नगर
ब) अहमदनगर - II) व्रध्देश्वर
क) सोलापूर - III) कडा
ड) कोल्हापूर - IV) हलकर्णी
अ) (IV) (III) (II) (I)
ब) (II) (I) (III) (IV)
क) (III) (II) (I) (IV) ✅
ड) (III) (IV) (II) (I)
स्पष्टीकरण : अ) बीड - III) कडा
ब) अहमदनगर - II) व्रध्देश्वर
क) सोलापूर - III) तुळशीदास नगर
ड) कोल्हापूर - IV) हलकर्णी
प्र.४) - - - - - - - - - - - वर्षी लातूर येथे तर - - - - - - - - वर्षी कोयना येथे भूकंप झाले.
अ) १९९३, १९६७ ✅
ब) १९८३, २००१
क) २००१, २००९
ड) १९९९, १९६६
स्पष्टीकरण : १९९३ वर्षी लातूर येथे तर वर्षी १९६७ कोयना येथे भूकंप झाले.
प्र.५) महाराष्ट्रातील एकाच नावाचे तालुके व जिल्हे यांच्या जोड्या लावा.
तालुके जिल्हे
अ) खेड I) रायगड, अहमदनगर
ब) कर्जत II) रत्नागिरी, पुणे
क) कळंब III) नाशिक, अमरावती
ड) नंदगाव IV) उस्मानाबाद, यवतमाळ
अ) (II) (IV) (I) (III)
ब) I) (II) (IV) (III)
क) (II) (I) (IV) (III) ✅
ड) (IV) (III) (II) (I)
स्पष्टीकरण : अ) खेड - II) रत्नागिरी, पुणे
ब) कर्जत - I) रायगड, अहमदनगर
क) कळंब - IV) उस्मानाबाद, यवतमाळ
ड) नंदगाव - III) नाशिक, अमरावती
प्र.६) भारतातील पहिला भुयारी लोहमार्ग - - - - - - - शहरात बांधण्यात आला.
अ) मुंबई
ब) दिल्ली
क) चेन्नई
ड) कोलकाता ✅
स्पष्टीकरण : भारतातील पहिला भुयारी लोहमार्ग कोलकाता शहरात बांधण्यात आला.
प्र.७) गोदावरी नदी महाराष्ट्रातील - - - - - - - - - येथून उगम पावते.
अ) भीमाशंकर
ब) मुलताई
क) त्र्यंबकेश्वर ✅
ड) महाबळेश्वर
स्पष्टीकरण : गोदावरी नदी महाराष्ट्रातील त्र्यंबकेश्वर येथून उगम पावते. त्र्यंबकेश्वर हे नाशिक जिल्ह्यातील एक देवस्थान आहे.
प्र.८) महाराष्ट्रातील खालीलपैकी कोणती सिंचन पध्दत फार मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते.
अ) ठिबक सिंचन पध्दती
ब) मोकाट सिंचन पध्दती ✅
क) उपसा सिंचन पध्दती
ड) तलाव सिंचन पध्दती
स्पष्टीकरण : महाराष्ट्रातील मोकाट सिंचन पध्दती सिंचन पध्दत फार मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते.
प्र.९) अ) ज्वारीच्या उत्पादनात सोलापूर जिल्ह्याचा सर्वप्रथम क्रमांक लागतो.
ब) बागायती क्षेत्रात वाढ झाल्यामुळे पुर्वी ज्वारी घेत असलेल्या क्षेत्रांमध्ये आता व्यावसायिक पिके घेण्यावर जास्त भर दिला जातो.
वरीलपैकी कोणते / कोणती विधान / विधाने बरोबर आहेत ?
अ) फक्त अ
ब) फक्त ब
क) अ आणि ब बरोबर ✅
ड) वरीलपैकी एकही नाही.
स्पष्टीकरण : अ) ज्वारीच्या उत्पादनात सोलापूर जिल्ह्याचा सर्वप्रथम क्रमांक लागतो.
ब) बागायती क्षेत्रात वाढ झाल्यामुळे पुर्वी ज्वारी घेत असलेल्या क्षेत्रांमध्ये आता व्यावसायिक पिके घेण्यावर जास्त भर दिला जातो.
वरीलपैकी दोन्ही विधान बरोबर आहेत.
प्र.१०) आशिया खंडातील एकमेव भूमिगत वीजग्रह कोठे आहे ?
अ) जायकवाडी प्रकल्प
ब) तारापूर प्रकल्प
क) कोयना प्रकल्प ✅
ड) पूर्णा प्रकल्प
स्पष्टीकरण : आशिया खंडातील एकमेव भूमिगत वीजग्रह कोयना प्रकल्प आहे, हा प्रकल्प कोयना धरणावर बांधला गेला आहे, कोयना जलविद्युत प्रकल्प हा भारतातील सर्वात मोठा जलविद्युत प्रकल्प आहे. या प्रकल्पाचे चार टप्पे आहेत. जास्त मागणीच्यावेळी सर्व मिळुन या टप्प्यातून १९२० MW वीज निर्मिती केली जाऊ शकते. हा प्रकल्प महाराष्ट्र राज्य विद्युत मंडळ (म.रा.वि.मं./MSEB) या कंपनीच्या विद्यमाने चालविला.
1)हातातोंडाची गाठ पडणे - कसेबसे खाण्यास मिळणे
2) गयावया करणे - केविलवाणी विनंती करणे
3)अंगाचा तिळपापड होणे - अतिशय संतापणे
4)पगडा बसवणे - छाप, प्रभाव पाडणे
मूग गिळणे - अपमान सहन करुन गप्प राहणे
5)वाटाण्याच्या अक्षता लावणे - नाकारणे
6)कस्पटासमान लेखणे - क्षुल्लक, कमी दर्जाचे समजणे
7)नामानिराळा राहणे - अलिप्त राहणे
8)द्त्त म्हणून उभा राहणे - अचानक येणे
9)जन्माची माती होणे - जीवन व्यर्थ होणे
10)चारी मुंड्या चीत होणे - संपूर्ण पराभव होणे
11)सर्द होणे - वरमणे, थिजून जाणे
12)रामराम ठोकणे - निरोप घेणे
13)आकाशपाताळ एक करणे - फार आरडाओरडा करणे
14)कानामागून येऊन तिखट होणे - मागाहून येऊन वरचढ होणे
15) उमाळा येणे - तीव्र इछा होणे
16) वर्ज्य करणे - टाकणे
17) काडीमोड करणे - संबंध तोडणे
18) अहमहमिका चालणे - चढाओढ लागणे
19) अगतिक होणे - उपाय न चालणे
20) कां-कूं करणे - एखादी गोष्ट करण्यास तयार नसणे
21) आभाळ फाटणे - मोठे संकट येणे
22) इडापिडा टळणे - संकट जाणे
23) उतराई होणे - उपकार फेडणे
24) अंतर्मुख होणे - स्वत:शी विचार करणे
25) लकडा लावणे - सारखी घाई करणे
26) परिपाठ ठेवणे - सवय ठेवणे
27) ब्रह्मांड कोसळणे - मोठे संकट येणे
28)कागाळी करणे - तक्रार करणे
29) खांदा देणे - मदत करणे
30) खोबरे करणे - नाश करणे
31) गय करणे - क्षमा करणे
32) न्यूनगंड वाटणे - कमीपणा वाटणे
33) जीव मुठीत घेणे - फार घाबरणे
34) जीव ओतणे - मन लावून काम करणे
35) सुपारी देणे - आमंत्रण देणे
36) तोंडाला तोंड देणे - उद्धटपणे बोलणे
37) डोळे दिपणे - आश्चर्य वाटणे
38) नामोहरम होणे - पराभूत होणे
39) पदर पसरणे - याचना करणे
40) पाणउतारा करणे - अपमान करणे
41) वाली नसणे - रक्षणकर्ता नसणे
42) हात तोकडे पडणे - मदत करण्यास क्षमता कमी पडणे
43) हिरमुसले होणे - नाराज होणे
44) पांग फेडणे - इच्छा पूर्ण करणे
45) विटून जाणे - त्रासणे
46) डोके सुन्न होणे - काही न सुचणे
47) फडशा पाडणे - संपवणे
48) गोरेमोरे होणे - लाज वाटणे
49)आकशाला गवसणी घालणे - अशक्य गोष्ट करुन पाहणे
50)धिंडवडे निघणे - फजिती होणे
61) आटापिटा करणे - खूप कष्ट करणे
62)माया पातळ होणे - प्रेम कमी होणे
63) वाऱ्यावर सोडणे - काही न विचारणे
64)हातपाय गाळणे - धीर सोडणे
65) कागदी घोडे नाचवणे - कृतिशील
काम न करता कागदी पराक्रम गाजविणे
66) गुळणी फोडणे - स्पष्ट सांगणे
67)झाकड पडणे - अंधार पडणे
68)पोटात आग पडणे - खूप भूक लागणे
69)टोपी उडवणे - टवाळी करणे
70)पाणी पाजणे - पराभव करणे
71)वहिवाट असणे - रीत असणे
72)छी थू होणे - नाचक्की होणे
73)प्रादूर्भूत होणे - दिसू लागणे
74)दंडेली करणे - जबरदस्ती करणे
75)दिवा विझणे - मरण येणे
76)मूठमाती देणे - शेवट करणे
77) सुगावा लागणे - अंदाज लागणे
78)प्रतारणा करणे - फसवणूक करणे
79)डोक्यावर घेणे - कौतुक करणे
80)कानाशी लागणे - चहाडी करणे
81)किटाळ करणे - आरोप होणे
82)देव्हारे माजविणे - महत्व वाढविणे
83)हातावर तुरी देणे - फसविणे
84)बेगमी करणे - साठा करणे
85)सोन्याचा धूर निघणे - चांगली स्थिती येणे
1) ध्वन्यर्थ म्हणजे –
1) व्यंजना शब्दशक्तीमुळे सुचित होणारा अर्थ 2) भाषेतील मूलध्वनींचा अर्थ
3) अभिधा शक्तीमुळे जाणवणारा अर्थ 4) लक्षणा शब्दशक्तीमुळे जाणवणारा अर्थ
उत्तर :- 1
2) खालील शब्दाला पर्याय सांगा. – ‘खग’
1) आकाशात फिरणारे 2) पक्षी
3) जलचर 4) उडता न येणारे
उत्तर :- 2
3) ‘सुवाच्य’ याचा विरुध्दार्थी शब्द पुढीलपैकी कोणता नाही ?
1) गिचमिड 2) दुर्बोध
3) अवाचनीय 4) अर्वाच्य
उत्तर :- 4
4) ‘अल्पज्ञानाने ताठा मिरविणे’ म्हणतात ना ........................
1) उथळ पाण्याला खळखळाट फार 2) नाचता येईना अंगण वाकडे
3) उंटावरचा शहाणा 4) आढे वेढे घेणे
उत्तर :- 1
5) पुढील वाक्यप्रचाराशी योग्य अर्थ सांगणारा पर्याय शोधा : गाशा गुंडाळणे.
1) माशा मारणे 2) निघून जाणे
3) वाट लावणे 4) चादर पांघरणे
उत्तर :- 2
6) खालील विधाने वाचा व योग्य पर्याय निवडा.
अ) जो विकारी शब्द नामाची व्याप्ती मर्यादित करतो त्यास विशेषण म्हणतात.
ब) ज्या शब्दांपासून कालगत क्रियेचा बोध होतो त्या शब्दांस क्रियापदे असे म्हणतात.
क) सर्वनाम ही नामप्रमाणे लिंग, वचन व विभक्ती विकार धारण करणारी शब्दजाती नाही तर ती स्वतंत्र आहे.
1) अ व ब बरोबर 2) ब व क बरोबर
3) अ व क बरोबर 4) अ, ब व क बरोबर
उत्तर :- 1
7) खालीलपैकी शुध्द शब्द ओळखा.
1) बलिष्ट 2) बलीष्ट
3) बलिष्ठ 4) भलिष्ट
उत्तर :- 3
8) पुढीलपैकी अल्पप्राण व्यंजन कोणते ते निवडा.
1) प् 2) ख् 3) भ् 4) ध्
उत्तर :- 1
9) ‘नीरव’ या शब्दाचा संधी विच्छेद कसा होतो ?
1) नि: + रव 2) नी + रव
3) नि + रव 4) नी: + रव
उत्तर :- 1
10) ‘धर्मीवाचक’ नामे कशास म्हणतात ?
1) सामान्यनामे व विशेषनामे 2) सर्वनामे व विशेषणे
3) सामान्यनामे व सर्वनामे 4) विशेषनामे व सर्वनामे
उत्तर :- 1
🌷बर्या्चदा आपण एखादे वाक्य पूर्ण न बोलता शब्दांची काटकसर करून एकच शब्द किंवा जोडशब्द तयार करतो.
🌷जो त्या वाक्यातील अर्थबोध करून देतो. यालाच ‘समास’ असे म्हणतात. अशी काटकसर करून जो शब्द तयार होतो त्यालाच सामासिक शब्द असे म्हणतात.
🌷 उदा. वडापाव – वडाघालून तयार केलेला पाव. पोळपाट – पोळी करण्यासाठी लागणारे पाट कांदेपोहे – कांदे घालून केलेले पोहे.
🌷 पंचवटी – पाच वडांचा समूह समासाचे मुख्य 4 पडतात.
1. अव्ययीभाव समास
2. रुष समास
3. समास
4. बहु समास
🌷1) अव्ययीभाव समास : ज्या समासात पहिला शब्द मुख्य असतो व त्या तयार झालेल्या सामासिक शब्दांचा उपयोग क्रियाविशेषणासारखा केला जातो त्यास ‘अव्ययीभाव समास’ असे म्हणतात.
अव्ययीभाव समासात आपल्याला खालील भाषेतील उदाहरणे पहावयास मिळतात.
अ) मराठी भाषेतीलगाव– गावात गल्लोगल्ली – प्रत्येक गल्लीत दारोदारी – प्रत्येक दारी घरोघरी – प्रत्येक घरी मराठी भाषेतील व्दिरुक्ती (पहिल्या शब्दांचीच पुनरावृत्ती) होऊन तयार झालेले शब्द हे क्रियाविशेषणा प्रमाणे वापरले जातात म्हणून ही उदाहरणे अव्ययीभाव समासाची आहेत.
ब) संस्कृत भाषेतील शब्द उदा. प्रती (प्रत्येक)– प्रतिमास, प्रतिक्षण, प्रतिदिन आ (पर्यत) – आमरण आ (पासून) – आजन्म, आजीवन यथा (प्रमाण) – यथाविधी, यथामती, यथाशक्ती.
वरील उदाहरणात प्रति, आ, यथा हे संस्कृत भाषेतील उपस्वर्ग लागून तयार झालेले शब्द आहेत.
🅾 एका वर्षात संसदेची कमीत कमी तीन अधिवेशने घ्यावी लागतात.
🅾संसदेच्या दोन अधिवेशनामधील अंतर (कालावधी) जास्तीत जास्त सहा महिने असू शकतो.
🅾नागरिकत्व नियमित करण्याचा अधिकार संसदेस आहे.
🅾 राज्यघटनेतील तरतुदी बदलण्याचा अधिकार केवळ संसदेला आहे.
🅾घटनेच्या कलम ३०२ नुसार विविध निर्बंध लादण्याचे अधिकार संसद यांना आहेत.
🅾 संरक्षण या विषयावर कायदा करण्याचे सर्वस्वी अधिकार संसदेस आहेत.
🅾जेव्हा राज्यात राष्ट्रपती-शासन कलम ३५६ अन्वये लागू होते, तेव्हा राज्य यादीतील कर कायदे संमत करण्याचे अधिकार संसद अथवा संसदेने विहित केले प्राधिकारी यांना आहेत.
🅾 विधेयकाचे रूपांतर विधिनियमात होण्यासाठी त्यांला तीन टप्प्यातून जावे लागते.
🅾करात कपात किंवा कर रद्द करण्याविषयी तरतूद असलेले विधेयक राष्ट्रपतीच्या शिफारशीशिवाय मांडता येतो.
🅾 सामान्यत: वित्त विधेयकाची मसंडणी व प्रविष्टीकरण राष्ट्रपतींची शिफारस असल्याशिवाय शक्य होत नाही.
🅾वित्त विधेयकाची मांडणी राष्ट्रपती यांच्या शिफरशीवरून केली जाते.
🅾 विधेयक वित्त विधेयक आहे/नाही असा प्रश्न उद्भवचल्यास अंतिम निर्णय लोकसभेचे सभापतीचा असतो.
🅾वित्त विधेयक हे कर, कर्जे व खर्च याबाबत असते.
🅾 वित्त-विधेयक प्रथमत: लोकसभेत मांडले जाते.
🅾सर्व वित्त विधेयके (Financial Bills) ही धन विधेयके (Money Bills) असतात.
🅾 राज्यघटनेच्या कलम ३३० व ३३२ अनुसार लोकसभा व राज्याच्या विधानसभांनी अनुसूचित जाती व जमातींसाठी खास राखीव जागा ठेवल्या आहेत.
🅾लोकसभेमध्ये केंद्रशासित प्रदेशांमधून १३ सदस्य निवडले जातात.
🅾 लोकसभेच्या पहिल्या मध्यावधी निवडणुका १९७१ मध्ये घेण्यात आल्या.
🅾 आणीबाणीच्या काळात लोकसभेचा कार्यकाळ एक वर्ष पर्यंत वाढवता येतो.
🅾राज्यसभा कधीच बरखास्त केली जात नाही.
🅾 राज्यसभेच्या सभासदाचा कार्यकाळ ६ वर्षाचा असतो.
🅾लोकसभेने पारित केलेले व राज्य सभेकडे शिफारशीकरिता पाठवलेले वित्त विधेयक १४ दिवसात परत पाठवणे हे राज्यसभेवर बंधनकारक आहे.
🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋
1952 मध्ये स्थापन झालेल्या राज्यसभेचे सोमवारपासून सुरू झालेले हे 250वे अधिवेशन आहे.
Que: राज्यसभेचे एकूण सदस्य किती?
》राज्यसभेची सदस्यसंख्या सध्या २४५ आहे. पण ही संख्या २५० पर्यंत जाऊ शकते.
Que: महाराष्ट्राचे वरिष्ठ सभागृहातील प्रतिनिधित्व किती?
》राज्यसभेत महाराष्ट्राचे एकूण १९ खासदार निवडून येतात.
Que: दर दोन वर्षांनी राज्यातील किती सदस्य निवृत्त होतात?
》लागोपाठ दोनदा दर दोन वर्षांनी सहा सदस्य निवृत्त होतात. तिसऱ्या वर्षी सात सदस्य निवृत्त होतात. पुढील वर्षांच्या सुरुवातीला सात सदस्य निवृत्त होतील.
Que: अन्य राज्यांचे राज्यसभेतील प्रतिनिधित्व किती?
》उत्तर प्रदेशातील सर्वाधिक ३१ सदस्य राज्यसभेवर निवडून येतात. यानंतर महाराष्ट्राचा क्रमांक लागतो. राज्यातून १९ सदस्य वरिष्ठ सभागृहात निवडून येतात. तमिळनाडू (१८), बिहार (१६), पश्चिम बंगाल (१६), आंध्र प्रदेश (११).
Que: राज्यातून सध्या राज्यसभेवर कोण सदस्य आहेत?
》पीयूष गोयल, प्रकाश जावडेकर, रामदास आठवले आणि व्ही. मुरलीधरन हे राज्यातील चार राज्यसभा सदस्य केंद्रीय मंत्रिमंडळात सदस्य आहेत. शरद पवार, संजय राऊत, विनय सहस्रबुद्धे, वंदना चव्हाण, हुसेन दलवाई आदी सदस्य आहेत.
Que: राज्यसभेवर निवडून येण्यासाठी पहिल्या पसंतीच्या किती मतांची आवश्यकता असते?
》राज्यातून राज्यसभेवर निवडून जाण्याकरिता सरासरी ४२ मतांची आवश्यकता असते.
Que: महाराष्ट्रातील कोणत्या सदस्याने सर्वाधिक काळ राज्यसभेत प्रतिनिधित्व केले
》काँग्रेसच्या सरोजताई खापर्डे यांनी सर्वाधिक पाच वेळा राज्यातून राज्यसभेत प्रतिनिधित्व केले. त्यांनी १९७२ ते ७४, १९७६ ते १९८२, १९८२ ते १९८८, १९८८ ते १९९४, १९९४ ते २००० या काळात खापर्डे या राज्यसभा सदस्या होत्या.
- प्रमोद महाजन, आबासाहेब कुलकर्णी आणि सुरेश कलमाडी यांनी प्रत्येकी चार वेळा राज्यातून राज्यसभेत सदस्यत्व भूषविले.
- राज्यसभेचे सर्वाधिक काळ म्हणजे सहा वेळा सदस्यत्व नजमा हेपतुल्ला आणि राम जेठमलानी यांनी भूषविले. यापैकी हेपतुल्ला या चार वेळा महाराष्ट्रातून निवडून गेल्या होत्या. भाजपमध्ये प्रवेश केल्यावर मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमधून त्यांनी प्रतिनिधित्व केले.
- राम जेठमलानी यांनी १९९४ ते २००६ अशी १२ वर्षे राज्यातून प्रतिनिधित्व केले होते.
................................................................
▪️पहिले लोकपाल:-पिनाकी चंद्र घोष
▪️गैर न्यायिक सदस्य:- अर्चना रामसुंदर, दिनेश कुमार जैन, महेंद्रसिंग, इंद्रजित प्रसाद गौतम
▪️न्यायिक सदस्य:- दिलीप भोसले, प्रदीप कुमार मोहंती, अजयकुमार त्रिपाठी, अभिलाषा कुमारी
................................................................
🚦लोकपाल निवड समिती:-
1)पंतप्रधान
2)सरन्यायाधीश
3)लोकसभा सभापती
4)लोकसभा विरोधी पक्षनेते
5)कायदेतज्ज्ञ
................................................................
🚦लोकपाल पात्रता
📗 सर्वोच्च न्यायालयचे निवृत्त मुख्य सरन्यायाधीश किंवा निवृत्त न्यायाधीश
📕भ्रष्टाचार विरोधी धोरण,सार्वजनिक प्रशासन,दक्षता,विमा बँकिंग याबाबत किमान 25 वर्षे अनुभव
🚦अध्यक्ष अपात्रता
- 45 वर्षांपेक्षा कमी वय असलेली व्यक्ती
- लाभाचे पद धारण करणारी व्यक्ती
- संसद व विधिमंडळ सदस्य
- अपराधी दोषी
🚦कार्यकाल
5 वर्ष किंवा वयाच्या 70 वर्ष पर्यंत जो अगोदर संपेल तो
🚦पगार
अध्यक्षाला सरन्यायाधीश प्रमाणे
सदस्य ला न्यायाधीश प्रमाणे
................................................................
🚦लोकपाल कायदा 2013
▪️राज्यसभा:-17 डिसेंबर 2013
▪️लोकसभा:-18 डिसेंबर 2013
▪️राष्ट्रपती:-1 जानेवारी 2014
▪️अंमल:-16 जानेवारी 2014
🚦रचना:
▪️1 अध्यक्ष व
▪️जास्तीत जास्त 8 सदस्य
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
आधूनिक महाराष्ट्राचे शिल्पकार वसंतराव नाईक यांच्या अथक , लोककल्याणकारी व पारदर्शक विचारकृतीमधुन जन्मास आलेले पंचायत राज........सध्या संपूर्ण राज्यात चर्चेस आहे.
●1. कोणत्या संस्थांना ‘लोकशाहीचा पाळणा’ म्हणून ओळखतात ?
स्थानिक स्वराज्य संस्था
●2. राष्ट्रीय विस्तार कार्यक्रमाची (National Extension Programme) सुरुवात कधी झाली होती ?
2 ऑक्टोबर 1953
●3. बलवंतराय मेहता समितीची केंद्र शासनाने नेमणूक कधी केली ?
16 जानेवारी 1957
●4. बलवंतराय मेहता समितीच्या शिफारशीवर विचार करून त्यावर अहवाल सादर करण्यासाठी राज्य सरकारने कोणत्या समितीची नियुक्ती केली होती ?
वसंतराव नाईक समिती
●5. वसंतराव नाईक समिती कधी नेमली गेली होती ?
27 जून 1960
●6. वसंतराव नाईक त्याकाळी कोणत्या पदावर कार्यरत होते ?
महसूल मंत्री
●7. वसंतराव नाईक समितीने एकूण किती शिफारसी केल्या होत्या ?
226
●8. वसंतराव नाईक समितीने कोणत्या स्तराला सर्वाधिक महत्त्व देण्याची शिफारस केली होती. त्याचा परिपाक म्हणून महाराष्ट्रातील पंचायतराज व्यवस्था वेगळ्या धाटणीची ठरली ?
जिल्हा परिषद
●9. पंचायत राज व्यवस्थेत एकूण किती स्तर आहेत ?
तीन (ग्रामपंचायत-पंचायत समिती-जिल्हा परिषद)
●10. महाराष्ट्रात पंचायत राजव्यवस्थेचा प्रारंभ कधी झाला ?
1 मे 1962
●11. ‘महसुली खेड्या’ची व्याख्या कोणत्या कायद्यान्वये करण्यात आली आहे ?
महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम,1966
●12. महाराष्ट्रात ग्रामपंचायतींची सदस्य संख्या किती असते ?
7 ते 17
●13. ग्रामपंचायतींची सदस्य संख्या किती असावी हे राज्यशासनाच्या वतीने कोण ठरविते ?
जिल्हाधिकारी
●14. ग्रामपंचायतींचे आरक्षण ठरविण्याचा अधिकार कोणाला आहे ?
जिल्हाधिकारी
●15. ग्रामपंचायतीचा कार्यकाळ किती असतो ? 5 वर्षे
●16. ग्रामपंचायतीचा कार्यकाळ कधी पासून मोजला जातो ?
पहिल्या सभेपासून
●17. ग्रामपंचायतीच्या पहिल्या बैठकीचे अध्यक्ष/पीठासन अधिकारी कोण असतात?
तहसीलदार
●18. सरपंच/उपसरपंच यांच्या निवडणूकीबाबतच्या वादावर अंतिम निर्णय कोण घेते ?
विभागीय आयुक्त
●19. उपसरपंच आणि इतर ग्रामपंचायत सदस्य आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
सरपंच
●20. सरपंच आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
पंचायत समिती सभापती
●21. पुरुष सरपंच/उप-सरपंच यांच्यावरील अविश्वास ठराव पारित होण्यासाठी किती बहुमताची आवश्यकता असते ?
दोन तृतीयांश (2/3)
●22. महिला सरपंच/उप-सरपंच यांच्यावरील अविश्वास ठराव पारित होण्यासाठी किती बहुमताची आवश्यकता असते ?
तीन चतुर्थांश (3/4)
●23. पंचायत समिती उप-सभापती आणि इतर पंचायत समिती सदस्य आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
पंचायत समिती सभापती
●24. पंचायत समिती सभापती आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
जिल्हा परिषद अध्यक्ष
●25. जिल्हा परिषद सदस्य आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
संबंधित विषय समिती सभापती
●26. जिल्हा परिषद उपाध्यक्ष आणि विषय समितींचे सभापती आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
जिल्हा परिषद अध्यक्ष
●27. जिल्हा परिषद अध्यक्ष आपला राजीनामा कोणाकडे देतात ?
विभागीय आयुक्त
●28. कोण ग्रामपंचायतीचा सचिव असतो मात्र ग्रामपंचायतीचा नोकर नसतो ?
ग्रामसेवक
●29. ग्रामसेवक कोणाचा नोकर असतो ?
जिल्हा परिषदेचा
●30. ग्रामसेवकाचे वेतन कशातून दिले जाते ?
जिल्हा परिषदेच्या जिल्हानिधी तून
●31. ग्रामीण भागात ‘बालविवाह प्रतिबंधक अधिकारी’ म्हणून कोण कार्य पाहतो ?
ग्रामसेवक
●32. ग्रामसेवक प्रशिक्षण केंद्र कोठे आहेत ?
शिंदेवाही (चंद्रपूर) आणि मांजरी (पुणे)
33. ग्रामपंचायतीचे कर निश्चित करण्याचा अधिकार कोणाला आहे ?
राज्यशासनाला
●34. सरपंच समितीचा पदसिध्द सचिव म्हणून कोण काम पाहते ?
विस्तार अधिकारी
●35. गटविकास अधिकारी कोणत्या खात्याचा अधिकारी आहे ?
ग्रामविकास खाते
●36. जिल्हा नियोजन मंडळाचे अध्यक्ष कोण असतात ?
जिल्ह्याचे पालकमंत्री
●37. जिल्हा नियोजन मंडळाचे सचिव कोण असतात ?
जिल्हाधिकारी
●38. जिल्हा परिषदेच्या एकूण किती समित्या असतात ?
दहा (स्थायी+9 विषय समित्या)
●39. जिल्हा परिषदेच्या समित्या कोणत्या आहेत ?
स्थायी, कृषी,समाजकल्याण, शिक्षण, बांधकाम, वित्त, आरोग्य, पशुसंवर्धन व दुग्धविकास, महिला व बालकल्याण, जलसंधारण व पेयजल पुरवठा
●40. जिल्हा परिषदेच्या स्थायी समितेचे पदसिध्द अध्यक्ष कोण असतात ?
जिल्हा परिषद अध्यक्ष
●महाराष्ट्र पंचायत राजचे जनक कोण आहे.?
वसंतराव नाईक
