भारतीय निवडणूक आयोग

- संविधानिक संस्था
- कलम 324
- स्थापना: 26 जानेवारी 1950
- निवडणुका: राष्ट्रपती, उपराष्ट्रपती, संसद, राज्य विधिमंडळ
- पहिले मुख्य निवडणूक आयुक्त: सुकुमार सेन
- मुख्य आयुक्तांची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात: 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे ते पदावर राहतात

राज्यसभा
- संसदेचे उच्च सभागृह
- भारताचे उपराष्ट्रपती पदसिद्ध अध्यक्ष असतात
- एकूण जागा: 250: 238 राज्ये आणि केंद्र शासित प्रदेश + 12 राष्ट्रपती नियुक्त
- सध्या जागा: 245: 233 राज्ये आणि केंद्र शासित प्रदेश + 12 राष्ट्रपती नियुक्त (कलम 80 नुसार ही नियुक्ती)
- महाराष्ट्रात राज्यसभेच्या 19 जागा
- मणिपूर, मेघालय, मिझोरम, नागालॅड, त्रिपुरा, अरुणाचल प्रदेश, सिक्कीम, पाॅडेचरी, गोवा या राज्यांना राज्यसभेवर प्रत्येकी 1 जागा

लोकसभा
- एकूण जागा: 552 (कलम 81 & 331 नुसार)
- पहिल्या लोकसभेची स्थापना: 2 एप्रिल 1952

पंतप्रधान संग्रहालय

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बाबासाहेब भीमराव आंबेडकर यांच्या 131 व्या जयंतीनिमित्त 14 एप्रिल 2022 रोजी दिल्लीतील तीन मूर्ती भवन येथे पंतप्रधान संग्रहालयाचे उद्घाटन केले.

पूर्वी हे संग्रहालय नेहरू मेमोरियल म्युझियम म्हणून ओळखले जात होते. त्याचे नाव बदलून पंतप्रधान संग्रहालय असे करण्यात आले आहे.

नेहरू मेमोरियल म्युझियमचे पंतप्रधान संग्रहालयात रूपांतर करण्यास केंद्र सरकारने 2018 मध्ये मान्यता दिली होती.

यापूर्वी देशाचे पहिले पंतप्रधान पं. नेहरू यांच्याशी संबंधित आठवणी त्यात ठेवण्यात आल्या होत्या. आता त्यात देशाच्या सर्व 14 पंतप्रधानांची माहिती आहे.

या संग्रहालयासाठी सुमारे 271 कोटी रुपये खर्च आला आहे. संग्रहालयात दोन ब्लॉक आहेत. त्यांचे एकूण क्षेत्रफळ 15,600 चौरस मीटरमध्ये आहे.

नवीन नेमणुका

नितीन गुप्ता - केंद्रीय प्रत्यक्ष कर मंडळाचे (CBDT) अध्यक्ष

दिनकर गुप्ता - राष्ट्रीय तपास संस्थेचे (NIA) प्रमुख

श्याम सरन - इंडिया इंटरनॅशनल सेंटरचे (IIC) अध्यक्ष

सामंतकुमार गोयल - संशोधन आणि विश्लेषण शाखेचे (RAW) प्रमुख (मुदतवाढ)

नवीन नेमणुका :-

नितीन गुप्ता - केंद्रीय प्रत्यक्ष कर मंडळाचे (CBDT) अध्यक्ष

दिनकर गुप्ता - राष्ट्रीय तपास संस्थेचे (NIA) प्रमुख

श्याम सरन - इंडिया इंटरनॅशनल सेंटरचे (IIC) अध्यक्ष

सामंतकुमार गोयल - संशोधन आणि विश्लेषण शाखेचे (RAW) प्रमुख (मुदतवाढ)

चालू घडामोडी

भारतीय वंशाचे अभियंता विवेक लाल यांना अमेरिकेच्या राष्ट्रपतींकडून लाइफ टाइम अचिव्हमेंट पुरस्कार

भारतीय वंशाचे एरोस्पेस अभियंता विवेक लाल यांना अमेरिकेच्या राष्ट्रपतींच्या हस्ते लाइफ टाईम अचिव्हमेंट पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

ठळक मुद्दे

विवेक लाल यांना अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बिडेन यांनी स्वाक्षरी केलेल्या प्रशस्तिपत्रासह जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

डॉ. लाल अमेरिकन कंपनी जनरल अॅटोमिक्समध्ये मुख्य कार्यकारी म्हणून काम करतात. या कंपनीने गार्डियन ड्रोनसारखी अत्याधुनिक मानवरहित हवाई वाहने (UAV) विकसित केली आहेत.

जनरल अॅटॉमिक्सचे प्रमुख होण्यापूर्वी, डॉ. लाल यांनी NASA, Raytheon, Boeing आणि Lockheed Martin सारख्या इतर मोठ्या संस्थांमध्ये काम केले आहे.

भारतीय कर्णधार हरमनप्रीत कौरने केली कमाल, बनली ICC पुरस्कार जिंकणारी पहिली भारतीय महिला क्रिकेटपटू!

आयसीसीने सप्टेंबर महिन्यासाठी सर्वोत्तम खेळाडूचा पुरस्कार जाहीर केला आहे.

महिला आणि पुरुष अशा दोन्ही प्रकारात दिल्या जाणाऱ्या या पुरस्कारावरही भारताचे वर्चस्व आहे.

भारतीय महिला क्रिकेट संघाची कर्णधार हरमनप्रीत कौर हिला ‘आयसीसी प्लेयर ऑफ द मंथ अवॉर्ड’ हा सन्मान देण्यात आला आहे.

आयसीसी पुरस्कार जिंकणारी ती पहिली भारतीय महिला क्रिकेटपटू ठरली आहे.

सामान्य ज्ञान

        

महाराष्ट्राला किती कि‌‌.मी चा समुद्रकिनारा लाभला आहे?
  उत्तर- 720 कि.मी

राष्ट्रपती पदाची निवडणूक लढविण्यास पात्र होण्यासाठी उमेदवाराचे किमान वय किती असणे आवश्यक आहे?
उत्तर- 35

महाराष्ट्रात कोणत्या ठिकाणी कुंभमेळा भरतो?
उत्तर- नाशिक

इस्राइल या देशाला भेट देणारे पहिले भारतीय पंतप्रधान कोण?
उत्तर- नरेंद्र मोदी

व्हॅलेंन्टाईन डे कोणत्या दिवशी असतो?
उत्तर- 14 फेब्रुवारी

हत्तीरोग (हत्तीपाय रोग) कोणता डास चावल्याने होतो ?
उत्तर- क्युलेक्स

रक्तातील हिमोग्लोबिनचे प्रमाण कमी झाले असता कोणता रोग होतो?
उत्तर- ॲनिमिया (पंडुरोग)

चिकन गुणिया हा रोग कशापासून होतो?
उत्तर- विषाणू

मानवी आहारातील कोणत्या घटका पासून शरीरास ऊर्जा मिळते?
उत्तर- कार्बोहायड्रेट

ग्लुकोमिया हा रोग कोणत्या अवयवास होतो?
उत्तर- डोळे

रशियाने औपचारिकपणे युक्रेनचे चार क्षेत्र जोडले

रशिया औपचारिकपणे युक्रेनमधील चार प्रदेश ताब्यात घेईल जिथे त्यांनी सार्वमत घेतले होते. लुहान्स्क, डोनेस्तक, खेरसन आणि झापोरिझिया हे प्रदेश आहेत. रशियाचा दावा आहे की या प्रदेशांतील रहिवाशांनी रशियन राजवटीत राहण्यासाठी मतदान केले आहे.

ठळक मुद्दे

रशियन राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी 30 सप्टेंबर रोजी क्रेमलिन येथे एका समारंभात युक्रेनच्या या चार प्रदेशांना जोडण्याची औपचारिक घोषणा केली.

हे प्रदेश रशियाने क्राइमियाच्या जोडणीनंतर आठ वर्षांनी ताब्यात घेतले आहेत. क्रिमिया हा युक्रेनियन प्रदेश आहे जो 2014 मध्ये रशियाने जोडला होता.

यापूर्वी रशियाने या भागात सार्वमत घेतले होते. रशियाच्या मते, या प्रदेशांतील रहिवाशांनी रशियाचा भाग होण्याचे औपचारिक समर्थन केले.

युक्रेनियन सरकार आणि पाश्चात्य देशांनी सार्वमत बेकायदेशीर म्हटले आहे आणि या प्रदेशांवरील रशियन दाव्यांना कधीही मान्यता न देण्याची शपथ घेतली आहे.

रशियाने संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेत पाश्चात्य देशांनी युक्रेनच्या भूभागांच्या विलयीकरणाचा निषेध करणाऱ्या ठरावावर व्हेटो केला. हा प्रस्ताव अमेरिका आणि अल्बेनियाने आणला होता. ठरावात रशियाने युक्रेनमधून आपले सैन्य तात्काळ मागे घेण्याची मागणी करण्यात आली होती.

युनायटेड नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिल, 15 देशांचे सदस्यत्व असलेल्या, ठरावावर मतदान केले, परंतु रशियाच्या व्हेटोमुळे ठराव मंजूर होऊ शकला नाही.

5 ऑक्टोबर घडामोडी

राष्ट्रीय डॉल्फिन दिवस

5 ऑक्टोबर 2022 रोजी भारतात पहिला राष्ट्रीय डॉल्फिन दिवस साजरा करण्यात आला. डॉल्फिनच्या संवर्धनासाठी जनजागृती करण्यासाठी केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयाने यावर्षी मार्चमध्ये हा दिवस साजरा करण्याची घोषणा केली होती.

केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयाच्या घोषणेनुसार, राष्ट्रीय डॉल्फिन दिवस दरवर्षी 5 ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी डॉल्फिनच्या संवर्धनासाठी लोकसहभागाकडेही लक्ष दिले जाणार आहे.

डॉल्फिन हे निरोगी जलीय परिसंस्थेचे एक आदर्श सूचक म्हणून काम करतात, त्यामुळे डॉल्फिनचे संवर्धन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

5 ऑक्टोबर : जागतिक शिक्षक दिनासंदर्भात महत्त्वाची माहिती

जागतिक शिक्षक दिन दरवर्षी ५ ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जातो. या दिवशी शिक्षकांना सर्वसाधारणपणे सन्मानित केले जाते आणि काही कार्यरत आणि सेवानिवृत्त शिक्षकांना त्यांच्या विशेष योगदानाबद्दल सन्मानित केले जाते.

2022 च्या जागतिक शिक्षक दिनाची थीम (मुख्य थीम) 'शिक्षणाच्या परिवर्तनाची सुरुवात शिक्षकांपासून होते' अशी आहे. भारताचे पहिले उपराष्ट्रपती आणि दुसरे राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या जन्मदिनी दरवर्षी ५ सप्टेंबर रोजी देशभरात राष्ट्रीय शिक्षक दिन साजरा केला जातो.

भारतीय वंशाचे अभियंता विवेक लाल यांना अमेरिकेच्या राष्ट्रपतींकडून लाइफ टाइम अचिव्हमेंट पुरस्कार

भारतीय वंशाचे एरोस्पेस अभियंता विवेक लाल यांना अमेरिकेच्या राष्ट्रपतींच्या हस्ते लाइफ टाईम अचिव्हमेंट पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

ठळक मुद्दे

विवेक लाल यांना अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बिडेन यांनी स्वाक्षरी केलेल्या प्रशस्तिपत्रासह जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

डॉ. लाल अमेरिकन कंपनी जनरल अॅटोमिक्समध्ये मुख्य कार्यकारी म्हणून काम करतात. या कंपनीने गार्डियन ड्रोनसारखी अत्याधुनिक मानवरहित हवाई वाहने (UAV) विकसित केली आहेत.

जनरल अॅटॉमिक्सचे प्रमुख होण्यापूर्वी, डॉ. लाल यांनी NASA, Raytheon, Boeing आणि Lockheed Martin सारख्या इतर मोठ्या संस्थांमध्ये काम केले आहे.

चालू घडामोडी

अर्थशास्त्राचा नोबेल पारितोषिक 2022: फेडचे माजी अध्यक्ष बर्नान्के यांच्यासह यूएस त्रिकुटाने जिंकले

अर्थशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक 2022: बेन एस. बर्नान्के, डग्लस डब्ल्यू. डायमंड आणि फिलिप एच. डायबविग या यूएस त्रिकूट यांना आल्फ्रेड नोबेल बँकेच्या संशोधनासाठी स्मरणार्थ 2022 (अर्थशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक 2022) अर्थशास्त्रातील स्वेरिगेस रिक्सबँक पारितोषिक मिळाले.

2022 च्या अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्कारासाठी एकूण 10 दशलक्ष स्वीडिश क्रोनर किंवा अंदाजे $900,000 देण्यात येते

मुलायम सिंह यादव: सपा चे संस्थापक आणि यूपीचे माजी मुख्यमंत्री यांचे निधन

समाजवादी पक्षाचे (एसपी) संस्थापक आणि उत्तर प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री मुलायम सिंह यादव यांचे १० ऑक्टोबर रोजी गुरुग्रामच्या एका खाजगी रुग्णालयात निधन झाले. 

 मुलायम सिंह यादव यांची राजकीय कारकीर्द:-

1967 मध्ये मुलायम सिंह यादव पहिल्यांदाच उत्तर प्रदेश विधानसभेवर निवडून आले.

1989 मध्ये यादव यांनी उत्तर प्रदेशच्या मुख्यमंत्रिपदाची पहिली निवडणूक जिंकली.

1992 मध्ये त्यांनी समाजवादी पक्षाची स्थापना केली.

मुलायमसिंह यादव यांनी उत्तर प्रदेशातील मैनपुरी जिल्ह्याचे खासदार म्हणून प्रतिनिधित्व केले.

1989 ते 1991, 1993 ते 1995 आणि 2003 ते 2007 असे तीन वेळा त्यांनी हे पद भूषवले होते.

1996 ते 1998 पर्यंत त्यांनी केंद्रीय संरक्षण मंत्री म्हणून काम केले.

मुलायम सिंह यादव यांनी लोकसभेच्या सात आणि उत्तर प्रदेश (यूपी) विधानसभेच्या 10 निवडणुका जिंकल्या होत्या.

लक्षात ठेवा

               
भारतीय घटनेच्या तरतुदींनुसार महाराष्ट्राच्या मंत्रिपरिषदेत मंत्री, राज्यमंत्री, उपमंत्री यांची कमाल संख्या मर्यादा .... इतकी आहे.
- ४३

निवडणूक यंत्रणेतील एक महत्त्वाचा घटक या नात्याने तालुका स्तरावरील जबाबदारी पार पाडतो ....
- तहसीलदार

जिल्ह्यातील कायदा व सुव्यवस्थेची जबाबदारी जिल्हा धिकाऱ्यांवर असून जिल्हाधिकारी हाच असतो.
- जिल्हा दंडाधिकारी

तालुक्यातील शांतता व सुव्यवस्थेची जबाबदारी तहसील दारावर असून तहसीलदार हाच .... असतो.
- तालुका दंडाधिकारी

महिला पोलिसांची नेमणूक देशात सर्वप्रथम महाराष्ट्र राज्यात मुंबई येथे केली गेली. कोणत्या वर्षी ?
- इ.स. १९५५

.... या प्राचीन भारतीय राजघराण्याने स्थानिक स्वराज्य संस्थांना विशेष उत्तेजन दिले होते, असे इतिहास सांगतो.
- चोल

'मनुस्मृती' व 'नारदस्मृती' यांमध्ये ग्रामस्तरावर कार्य करणाऱ्या ग्रामपंचायतसदृश .... या संस्थांचा उल्लेख आला आहे.
- न्यायपंचायत

आधुनिक भारताच्या इतिहासात लॉर्ड रिपनने स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या स्थापनेबाबत केलेले प्रयत्न व त्याने संमत केलेला इ. स. १८८२ चा स्थानिक स्वराज्य संस्थांचा कायदा लक्षात घेता त्यास यथार्थतेने म्हटले जाते ....
- स्थानिक स्वराज्य संस्थांचा जनक

स्वातंत्र्योत्तर काळात व्यवस्थेचे स्वरूप व कल्पना सुनिश्चित करण्यासाठी मध्यवर्ती शासनाने १६ जानेवारी, १९५७ रोजी .... यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती नेमली होती.
- बलवंतराय मेहता

बलवंतराय मेहता समितीने लोकशाहीच्या विकेंद्रीकरणावर भर दिला व स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या त्रिस्तरीय रचनेची शिफारस केली. बलवंतराय मेहता समितीने आपला अहवाल केंद्र शासनाला केव्हा सादर केला ?
- २४ नोव्हेंबर, १९५७

आरक्षण गरज की अधिकार?

खर तर हा आज बनलेला संवेदनशील विषय आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी भारतीय राज्यघटनेमध्ये मागासवर्गीय जातींसाठी आरक्षणाची तरतूद केली ती करत असताना त्यांनी सर्व समाज घटकाचा एकंदरीत अभ्यास केला जाती-जातील उतरंड संपुष्टात आणणे आवश्यक आहे या मतावर ते ठाम होते परंतु ही व्यवस्था बदलण्यासाठी बराचसा कालावधी लागेल याची देखील त्यांना जाण होती म्हणून त्यांनी आर्थिक दृष्ट्या सक्षम करण्याच्या हेतूने काही मागासवर्गीय जातींना मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी आरक्षणाची तरतूद केली ती करत असताना त्यांनी ह्या गोष्टी कायमस्वरूपी राहणार नाहीत याची देखील दक्षता घेतली कारण आरक्षण हे मुख्य प्रवाहात आणण्याचे एक माध्यम आहे. ते कुठल्याही समाजासाठी कायमस्वरूपी असू शकत नाही हे देखील त्यांनी निदर्शनास आणून दिलं होतं परंतु इथल्या राजकीय व्यवस्थेने आपल्या राजकारणासाठी वर्षानुवर्ष आरक्षणाची मुदत वाढवत आपल्या राजकारणाची पोळी शेकली. गेली 70 वर्ष एकही समाज आरक्षणातून सुदृढ झाला नाही का? आणि जर झाला नसेल तर का? या प्रश्नाची उत्तर अनुत्तरीत राहिली नाही तर ती जाणून बुजून अनुत्तरीत  ठेवण्यात आली ज्या समाजाचा आर्थिक विकास आरक्षणातून झाला त्या समाजातील किती लोकांनी आरक्षण सोडून दिले? ते मुख्य प्रवाहात आल्यानंतर त्यांनी आरक्षण खरंतर सोडायला हवं होतं कारण त्याचा लाभ त्याच समाजातील इतर घटकालाही मिळाला असता परंतु असे झाले नाही वर्षानुवर्ष पिढ्यान पिढ्या आरक्षणाचा लाभ घेत श्रीमंत त्यातील श्रीमंत होत गेले आणि त्याच समाजातील गरीब वर्ग हा गरीबच राहिला. भारतीय राज्यघटनेनुसार भारतातील प्रत्येक नागरिकाला स्वतःचा विकास करण्याचा अधिकार आहे परंतु आरक्षणाच्या नावाखाली किती दिवस आपण ह्याच गोष्टी करणार हे कुठेतरी थांबायला हवं आणि हे थांबवण्यासाठी ज्या समाजातील आरक्षित वर्ग सुदृढ झाला आर्थिक दृष्ट्या सक्षम झाला त्यांनी स्वतः आरक्षणाचा त्याग करावा अन्यथा प्रत्येक समाजात गरीब वर्ग कायमस्वरूपी गरीबच राहील तुम्ही माझ्या मताशी सहमत असालच असे नाही परंतु भारताचा नागरिक या नात्याने डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांना अभिप्रेत असणाऱ्या विचारांनी सर्व मागासवर्गीय समाजांनी खर तर याचा सारासार विचार करावा

चालू घडामोडी

हिमाचल प्रदेशला मंडी येथे पहिले जैवविविधता उद्यान 

लुप्तप्राय हिमालयीन वनौषधींच्या संवर्धनासाठी योगदान देणारे पहिले जैवविविधता उद्यान हिमाचल प्रदेशला मिळाले आहे. 

हे उद्यान मंडीच्या भुला व्हॅलीमध्ये उभारण्यात येणार आहे. 

HP च्या वनविभागातर्फे नॅशनल मिशन ऑन हिमालयन स्टडीज (NMHS) अंतर्गत 1 कोटी रुपये खर्च करून जैवविविधता उद्यान उभारण्यात आले आहे. 

नोबेल शांतता पुरस्कार 2022: युक्रेन, रशिया आणि बेलारूसमधील मानवाधिकार प्रचारकांना सन्मानित

बेलारूसमधील मानवाधिकार रक्षक एलेस बिलियात्स्की, जो आता तुरुंगात आहे, मेमोरियल , एक रशियन मानवाधिकार संस्था, आणि सेंटर फॉर सिव्हिल लिबर्टीज, एक युक्रेनियन मानवाधिकार संस्था, या सर्वांना संयुक्तपणे यावर्षीचा नोबेल शांतता पुरस्कार 2022 देण्यात आला आहे.

रशियन मानवाधिकार संघटना मेमोरियल ही या वर्षीचे शांततेचे नोबेल पारितोषिक मिळालेल्या दोन संस्थांपैकी एक आहे.

गंभीर आवाजांविरुद्ध दडपशाहीच्या लाटेदरम्यान स्मारक बंद करण्याचा आदेश देण्यात आला होता आणि "पुतिनच्या नेतृत्वाखाली रशियाची विवेकबुद्धी प्रतिबंधित" म्हणून त्याचा संदर्भ देते.

युक्रेनमधील अशांततेच्या काळात, 2007 मध्ये तेथे लोकशाही आणि मानवी हक्क वाढवण्यासाठी सेंटर फॉर सिव्हिल लिबर्टीजची स्थापना करण्यात आली.

दुसऱ्यांदा नोबेल

कर्करोगाच्या गाठींवर असलेल्या ‘ग्लायकॅन’ या काबरेहायट्रेट पॉलिमर्सवर बेटरेझी यांनी संशोधन केले.

शार्पलेस आणि मेल्डल यांचे संशोधन सजीव पेशींवर वापरून गाठींचे प्रतिकाश्क्तीपासून संरक्षण करणाऱ्या ‘ग्लायकॅन’ची माहिती मिळवली. यातून  नव्या पद्धतीच्या जैविक औषधांची निर्मिती शक्य झाली.

दुसऱ्यांदा नोबेल

शार्पलेस यांना २००१ सालीही नोबेलने सन्मानित करण्यात आले असून दोन वेळा पारितोषिक जिंकणारे ते पाचवे संशोधक ठरले आहेत. त्यांना २०१९ साली अमेरिकन केमिकल सोसायटीतर्फे देण्यात येणाऱ्या अत्यंत मानाच्या ‘प्रिस्टले पुरस्कारा’नेही गौरवण्यात आले होते..

  आज 2⃣0⃣2⃣2⃣ भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कारांची घोषणा करण्यात आली.

अॅलेन अॅस्पेक्ट, जॉन एफ क्लॉजर आणि अँटोन झेलिंगर यांना एकमेकांमध्ये अडकलेल्या फोटॉन ( Entangled Photons ) संदर्भातील अभ्यासासाठी यंदाचा भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार देऊन गौरवण्यात आले आहे.

अलेन आस्पेक्ट हे फ्रान्सचे मधील स्वेले विद्यापीठांमध्ये प्राध्यापक आहेत.

तर जॉन एफ क्लॉजर हे अमेरिकेतील शास्रज्ञ आणि अँटोन झेलिंगर हे ऑस्ट्रियातील व्हिएन्ना विद्यापीठातील भौतिकशास्त्र विभागाचे प्रमुख आहेत

गेल्या वर्षी भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार सौकुरो मनाबे (जपान), क्लोस हेसलमन (जर्मनी) आणि जॉर्जिओ पॅरिसी (इटली) यांना देण्यात आला होता.

‘आसरा’ पेन्शन

तेलंगणा सरकारने गरिबांसाठी ‘आसरा’ पेन्शन सुरू केली आहे.

तेलंगणा सरकारने राज्याच्या कल्याणकारी उपायांचा आणि सामाजिक सुरक्षा नेट धोरणाचा एक भाग म्हणून ‘आसारा’ पेन्शन सुरू केली आहे. ‘आसरा’ पेन्शनचे उद्दिष्ट सर्व गरिबांचे जीवन सुरक्षित करणे आहे.

राज्यातील वृद्ध वर्ग, विधवा, शारीरिकदृष्ट्या अपंग आणि विडी कामगारांना पेन्शन सुविधा मिळण्यासाठी ही कल्याणकारी योजना आहे. आसिफ नगर मंडळाच्या कार्यक्षेत्रात 10,000 नवीन आसरा पेन्शन मंजूर करण्यात आली आहे.

"आसरा पेन्शनशी संबंधी महत्वाचे मुद्दे" :-

आसरा पेन्शन योजना 8 नोव्हेंबर 2014 रोजी तेलंगणा सरकारने सुरू केली होती.

या योजनेत वृद्ध, खिडक्या, हत्तीरोग किंवा एड्स ग्रस्त रुग्ण, शारीरिकदृष्ट्या अपंग व्यक्ती, विडी कामगार आणि एकल महिलांना पेन्शन दिली जाते.

राज्य सरकारने वृद्ध, विधवा, एड्स रुग्ण, हातमाग कामगार आणि ताडी टपरीधारकांना दिलेली पेन्शन दरमहा 200 रुपयांवरून 2,016 रुपये करण्यात आली आहे.

दिव्यांगांसाठी निवृत्ती वेतन 500 रुपयांवरून 3,016 रुपये प्रति महिना करण्यात आले आहे.

अविवाहित महिला, विडी कामगार आणि फायलीरियल रूग्णांसाठी दरमहा 2,016 रुपये पेन्शन असेल.

Nobel Prize for Literature 2022

 जगभरात प्रतिष्ठेचा समजला जाणारा साहित्य क्षेत्रातील नोबेल पुरस्कार फ्रेंच लेखिका अ‍ॅनी एर्नो यांना जाहीर झाला आहे.

अ‍ॅनी अर्नोक्स यांनी फ्रेंच, इंग्रजी भाषेत कांदबरी, लेख, नाटके आणि चित्रपटांसाठी लेखन केले आहे. अ‍ॅनी यांनी साहित्यातून सामाजिक बंधने उलगडून दाखविल्याबद्दल त्यांना या नोबेल पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. 

ग्रामीण भागातील पार्श्वभूमी असल्याने  त्यांच्या साहित्यात याचा प्रभाव दिसून येतो. अ‍ॅनी एर्नो यांनी 1974 मधील Les Armoires vides (Cleaned Out) या आत्मचरित्रपर कांदबरीद्वारे साहित्यिक प्रवासाला सुरुवात केली. 1984 मध्ये त्यांना  La Place (A Man's Place) या कादंबरीसाठी रेनॉडॉट पुरस्कार मिळाला. 

दोन वेळेस साहित्यातील नोबेल पुरस्कार स्थगित: 1901 पासून नोबेल पुरस्काराची सुरुवात झाली. नोबेल पुरस्काराच्या इतिहासात फक्त दोन वेळेस साहित्यातील नोबेल पुरस्कार देण्यात आला नाही. 1943 मध्ये दुसऱ्या महायुद्धामुळे पहिल्यांदा पुरस्कार सोहळा स्थगित करण्यात आला होता. तर, दुसऱ्यांदा 2018 मध्ये स्वीडिश अकॅडमी च्या परीक्षक सदस्या कॅटरिना यांचे पती आणि फ्रेंच फोटोग्राफर जेन क्लोड अरनॉल्ट यांच्यावर लैंगिक शोषणाचे आरोप झाले होते. त्यामुळे पुरस्कार स्थगित करण्यात आले.

पुरस्काराचे स्वरुप काय?

सुवर्ण पदक, एक कोटी स्वीडिशी क्रोनर ( जवळपास 8.20 कोटी रुपये) असे पुरस्काराचे स्वरुप आहे. स्वीडिशी क्रोनर हे स्वीडनचे चलन आहे.

UNHCR 'Nansen' Refugee Award 2022

संयुक्त राष्ट्र निर्वासितांसाठी उच्चायुक्त (UNHCR) यांनी 04 ऑक्टोबर 2022 रोजी माजी जर्मन चांसलर अँजेला मर्केल यांना सीरियातील निर्वासित संकटादरम्यान त्यांच्या 'नैतिक आणि राजकीय धैर्या'बद्दल UNHCR 'Nansen' Refugee Award 2022 ने सन्मानित करण्यात आले आहे.

त्याची निवड त्याच्या नेतृत्व, धैर्य आणि करुणेसाठी करण्यात आली आहे, जे लाखो असाध्य आश्रय साधकांचे संरक्षण सुनिश्चित करण्यात मदत करतात. मर्केल यांना 10 ऑक्टोबर 2022 रोजी जिनिव्हा येथे या पुरस्काराने गौरविण्यात येणार आहे.

माजी जर्मन चांसलर अँजेला मर्केल यांच्या नेतृत्वाखाली, सीरिया आणि इतरत्र हिंसक संघर्षापासून जीव वाचवण्यासाठी जर्मनीने 2015 आणि 2016 मध्ये 1.2 दशलक्षाहून अधिक शरणार्थी आणि आश्रय-शोधकांचे आयोजन केले.

UNHCR Nansen Refugee Award या पुरस्काराची स्थापना : 1954

नॉर्वेच्या वैज्ञानिक, मुत्सद्दी आणि मानव कल्याण कार्याला वाहिलेल्या फिजॉफ नानसेन यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी हा पुरस्कार दिला जातो.

निर्वासित, विस्थापित आणि बेघर लोकांच्या संरक्षणासाठी प्रयत्न करणाऱ्या व्यक्ती, गट किंवा संस्थेला हा पुरस्कार दिला जातो.