05 April 2022

जगातील सर्वात मोठे आणि मातीचे प्रकार व स्थान

* खंड - आशिया

* विस्तारित देश - रशिया

* लोकसंख्येचा देश - चीन

* द्विपसमूह - इंडोनेशिया

* त्रिभूज प्रदेश - सुंदरबन [ गंगा नदीच्या मुखाजवळ ]

* वाळवंट - सहारा

* महासागर - पॅसिफिक

* द्विपकल्प - अरेबिया

* बेट - ग्रीनलँड

* खंडद्वीप - ऑस्ट्रेलिया

* समुद्र - दक्षिण चिनी समुद्र

* उपसागर - हडसनचा उपसागर

* आखात - मेक्सिकोचे आखात

* नदी व खोरे - अमेझॉनचे खोरे

* पर्वतराजी - हिमालय

* मैदानी प्रदेश - पश्चिम सायबेरिया

* गोड्या पाण्याचे सरोवर - सुपीरिअर

* ज्वालामुखी - मौना लोआ, हवाई बेटे.

* समुद्रभरती - फुंडीचे आखात

* खाऱ्या पाण्याचे सरोवर - कास्पियन समुद्र

* नदी मुख - ऑब नदीचे मुख

* वाळूचे बेट - फ्रेझर आयर्लंड

* लॅगुन - लॅगोआ डॉस पॅटॉस, ब्राझील

* अरण्य - सूचिपर्णी वृक्षांचे अरण्य, रशिया

* सिमेंट क्रॉंक्रीटचे धरण - कोलंबिया नदीवरील ग्रॅन्ड कुली, अमेरिका

* बंदर - न्यूयॉर्क

* विस्तारित शहर - लंडन

♻️ महत्त्वाचे आहे नक्की वाचा

🔸१) पृथ्वीचे सूर्यापासूनचे अंतर ....
- १४,९६,००,००० कि. मी.

🔹२) प्रकाशाचा प्रतिसेकंद वेग ....
- २,९९,७९२ कि. मी.

🔸३) सूर्यकुलातील सर्वांत लहान, परंतु वेगवान ग्रह
- बुध

🔹४) पृथ्वीपेक्षा जवळजवळ अकरा पट मोठा असलेला .... हा ग्रह सूर्यकुलातील सर्वांत मोठा ग्रह आहे.
- गुरु

🔸५) पृथ्वीपेक्षा जवळजवळ अकरा पट मोठ्या असलेल्यागुरुचे वस्तुमान पृथ्वीच्या .... इतके आहे.
- ३१८ पट

● मातीचे प्रकार व स्थान ●

◆गाळाची मृदा
सतलज-गंगा-ब्रह्मपुत्रा नद्यांच्या मैदानी प्रदेशात गाळाची मृदा आढळते. उत्तर भारतात पंजाब, हरियाणा, उत्तर प्रदेश, बिहार, आसाम राज्यात गाळाची मृदा आहे.

◆काळी मृदा
दख्खनच्या पठारावर काळी मृदा आढळते. तिला रेगूर मृदा या नावानेही ओळखतात. बेसॉल्ट व ग्रॅनाइट खडकांचे विदारण होऊन काळी मृदा तयार झाली आहे.

◆तांबडी मृदा
तामिळनाडू, कर्नाटक, आंध्र प्रदेशचा ईशान्य भाग, महाराष्ट्राचा आग्नेय भाग, ओडिशा, बिहार, राजस्थानातील अरवली टेकडय़ा, पूर्वेकडील खासी, जैतिया, नागा टेकडय़ा या भागांमध्ये तांबडी माती आढळते.

◆वाळवंटी मृदा
राजस्थानमधील अरवली पर्वताच्या पश्चिमेकडील संपूर्ण भागात वालुकामय माती आहे. पंजाब व हरियाणाचा दक्षिण भाग, गुजरातमधील सौराष्ट्र व कच्छच्या भागात ही माती पसरलेली आहे.

◆गाळाची मृदा
नद्यांमध्ये खाडय़ांमध्ये चिखल व मळीच्या संचयनाने गाळाची माती तयार होते. महाराष्ट्रात कोकण किनारपट्टीलगत सखल प्रदेशात गाळाची माती आहे, तिला भाबर मृदा असेही म्हणतात.


📚 *स्पर्धा परीक्षा : भूगोल*

स्पर्धा परीक्षेच्या अनुषंगाने भूगोल विषयातील काही महत्वाच्या सागरी संज्ञांविषयी आज आपण माहिती घेऊयात.

▪️सागर :जमिनीने पूर्णः किंवा अंशतः वेढलेल्या खा-या पाण्याचा जलभाग म्हणजे सागर किंवा समुद्र होय.

▪️महासागर : दोन खंडांदरम्यान पसरलेला खा-या पाण्याचा विस्तीर्ण साठा म्हणजे महासागर होय.

▪️उपसागर :सर्वसाधारणपणे जमिनीने तीन बाजूंनी  वेढला गेलेला सागराचा लहान भाग म्हणजे उपसागर होय.

▪️आखात :जमिनीत घुसलेला सागराचा अरुंद भाग, म्हणजे आखात होय.

▪️सरोवर : भूपृष्ठावरील सखल भागात नैसर्गिकरीत्या तयार झालेला जलाशय म्हणजे सरोवर होय.

▪️जलावरण : पृथ्वीवरील पाण्याने व्यापलेला भाग, म्हणजे जलावरण होय.

▪️खाडी : समुद्राचे पाणी नदीच्या मुखातून जेथेपर्यंत  नदीत शिरते, त्या नदीच्या भागाला खाडी म्हणतात.

▪️सागरी मैदान :सागरतळाचा सपाट व सखल भाग म्हणजे सागरी मैदान होय.

▪️गर्ता :सागरातील अरुंद व अतिखोल भागास गर्ता म्हणतात.

▪️ सागरी डोह :सागरतळावर काही ठिकाणी खोल,अरुंद आणि तीव्र उतारांची सागरी भूरूपे आढळतात. त्यातील कमी खोलीच्या अरुंद व तीव्र उतारांची सागरी भूरूपे म्हणजे सागरी डोह होय.

इतिहासातील महत्वाची पुस्तके

                                          
📚   माय इंडियन इयर्स -
✍️ लॉर्ड हर्डिंग्ज

📚   वर्तमान रणनीती -
✍️ अविनाश भट्टाचार्य

📚   बॉम्ब पोथी -
✍️ सनापती बापट

📚   गांधीइझम:अॅन अॅनालिसिस -
✍️ फिलीप स्प्रेट

📚  द अवेकनिंग ऑफ इंडिया -
✍️ रम्से मॅकडोनाल्ड

📚  काँग्रेस मिनिस्ट्रीज अॅट वर्क -
✍️ आचार्य जुगलकिशोर

📚  दी वे आऊट, 1943 -
✍️ सी. राजगोपालाचारी

📚  गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया -
✍️ सी.पी. इल्बर्ट

📚  इडियन अनरेस्ट -
✍️ वहॅलंटीन चिरोल

📚   इडिया अॅज आय नो इट -
✍️ मायकेल ओडवायर

📚  भारतीय मुसलमान, इंडिया अंडर ड क्वीन -                                                                                                     ✍️ विल्यम हंटर

📚  ह वेअर दी शुद्रास?, बुद्ध अँड हिस धम्म -
✍️ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर .
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖                                                

भारतातील प्रमुख आदिवासी जमाती आणि महाराष्ट्र - जलाशय व धरणे

जमात                  राज्य

अबोर                  अरुणाचल प्रदेश
आपातनी             अरुणाचल प्रदेश
आओ                  नागाल्यांड
अंगामी                 नागाल्यांड
कोल                   छत्तीसगढ
कोटा                   तामिळनाडू
मुंडा                    झारखंड
कोलाम                आंध्र प्रदेश
छुतीया                आसाम
चेंचू                     आंध्र प्रदेश
गारो                    मेघालय, आसाम, नागाल्यांड
बैगा                     छत्तीसगढ,झारखंड
भिल्ल                    राजस्थान, छत्तीसगढ
बदगा                   निलगिरी पर्वत तामिळनाडू
भोट                    हिमाचल प्रदेश
लेपचा                  सिक्कीम
वारली                  महाराष्ट्र
चकमा                  त्रिपुरा
गड्डी                     हिमाचल प्रदेश
जयंती                  मेघालय
बोदो                    आसाम
खासी                  आसाम, मेघालय, नागाल्यांड
गोंड                     महाराष्ट्र, झारखंड, छत्तीसगढ
लुशिया                 त्रिपुरा
मोपला                  केरळ
भुतिया                  उत्तरांचल
जारवा                   छोटे अंदमान
कुकी                    मणिपूर
कुरुख                  झारखंड, ओरीसा
अका,मिश्मी,         अरुणाचल प्रदेश
डाफला                अरुणाचल प्रदेश
कोरबा                 छत्तीसगड, महारष्ट्र
हो                       छोटा नागपूर
मुरीया                  बस्तर छोटा नागपूर
संथाल                  वीरभूम,झारखंड
गुज्जर                  हिमाचल प्रदेश
खोंड                     ओरिसा
मिकिर                  आसाम
उरली                  केरळ
मीना                    राजस्थान
ओरेओन              पश्चिम बंगाल, झारखंड
तोडा                    निलगिरी पर्वत तामिळनाडू


➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

❌ 🏊‍♀महाराष्ट्र - जलाशय व धरणे🏊 ❌
----------------------------------------------
1] कोयना - शिवाजी सागर - (कोयना)  हेळवाक (सातारा)

2] जायकवाडी - नाथसागर (गोदावरी) औरंगाबाद

3] बाभळी प्रकल्प - (गोदावरी) नांदेड

4] भंडारदरा - (प्रवरा) अहमदनगर

5] गंगापूर - (गोदावरी) नाशिक

6] राधानगरी - (भोगावती) कोल्हापूर

7] मोडकसागर - (वैतरणा) ठाणे

8] उजनी - (भीमा) सोलापूर

9] तोतलाडोह - मेघदूत जलाशय (पेंच)- नागपूर

10] यशवंत धरण - (बोर) वर्धा

11] खडकवासला - (मुठा) पुणे

12] येलदरी - (पूर्णा) परभणी
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

महाराष्ट्रातील ज्योतिर्लिगे


1.त्र्यंबकेश्वर- जिल्हा-- नाशिक

2.घृष्णेश्वर- वेरुळ जिल्हा ---औरंगाबाद

3.भीमाशंकर- जिल्हा --पुणे

4.परळी वैजनाथ- जिल्हा बीड

5.औंढा नागनाथ- जिल्हा हिंगोली.

 

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

🎯महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांना जोडणारे इतर राज्यांच्या सीमा 🎯

 ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१) मध्य प्रदेश- नंदूरबार, धुळे, जळगाव, बुलढाणा अमरावती, नागपूर, भंडारा, गोंदिया

२) कर्नाटक – कोल्हापूर, सांगली, सोलापूर, उस्मानाबाद, लातूर, नांदेड.

३) तेलंगना-गडचिरोली, चंद्रपूर, यवतमाळ, नांदेड.

४) गुजरात – पालघर, नाशिक, नंदूरबार, धुळे.

५) छत्तीसगड- गोंदिया, गडचिरोली.

६) गोवा- सिंधुदुर्ग.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

सराव प्रश्न उत्तरे

1) 2020 या वर्षी कामावर सुरक्षा आणि आरोग्य विषयक जागतिक दिनाची संकल्पना काय आहे?
उत्तर : स्टॉप द पँडेमीक: सेफ्टी अँड हेल्थ अॅट वर्क कॅन सेव्ह लाईव्ह्ज

2) कोणत्या शहरात ‘आंतरराष्ट्रीय आर्थिक सेवा केंद्र प्राधिकरण’ याचे मुख्यालय आहे?
उत्तर : गांधीनगर

3))कोणत्या मंत्रालयाने ‘आयडीयाथॉन’ नावाने कार्यक्रमाचा आरंभ केला?
उत्तर : जल शक्ती मंत्रालय

4)) GI टॅग प्राप्त झालेले ‘चक-हाओ’ हे काय आहे?
उत्तर : मणीपूरचा काळा तांदूळ

5) कोणत्या संस्थेनी "अतुल्य" नावाचे मायक्रोवेव्ह निर्जंतुकीकरण यंत्र विकसित केले?
उत्तर : डिफेन्स इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅडव्हान्स टेक्नॉलॉजी

6) कोणत्या विभागाने ‘यश’ नावाने एका कार्यक्रमाचा आरंभ केला?
उत्तर : विज्ञान व तंत्रज्ञान विभाग

7) CSIR याच्या कोणत्या संस्थेनी ‘किसान सभा’ नावाचे अ‍ॅप तयार केले?
उत्तर : केंद्रीय रस्ते संशोधन संस्था

8) कोणत्या राज्य / केंद्रशासित प्रदेशाने ‘आयुरक्षा’ कार्यक्रम आयोजित केला?
उत्तर : दिल्ली

9). कोण ‘राष्ट्रीय पायाभूत पाइपलाइन’ संदर्भात नेमलेल्या कृती दलाचे प्रमुख होते?
उत्तर : अतनू चक्रवर्ती

10).कोणता देश जगातला सर्वात मोठा आंतरराष्ट्रीय सागरी सराव आयोजित करतो?
उत्तर : संयुक्त राज्ये अमेरिका

11). छत्रपती शाहू महाराजांनी विधवांचा पुनर्विवाहास मान्यता देणारा कायदा ज्या वर्षी केला ते वर्ष निवडा?
A) इ.स १९१८
B) इ.स १९१७
C) इ.स १९१९
D) इ.स १९१६      
Correct Answer A

12). छत्रपती शाहू महाराजांनी आर्य समाजाकडे हस्तांतरित केलेले विद्यालय कोणते?
A) व्हिक्टोरिया मराठा बोर्डिंग स्कूल
B) फर्ग्युसन कॉलेज
C) राजाराम महाविद्यालय
D) वरीलपैकी सर्व
Correct Answer C

13).छत्रपती शाहू महाराजांनी 'महार वतन' ही पद्धत कोणत्या वट हुकूमाद्वारे बंद केली ?
A) २५ जुलै १९१८
B) २४ जुलै १९१८
C) २६ जून १९१८
D) २५ जून १९१८
Correct Answer D

14). गंगाराम कांबळे यांना चहाचे दुकान खालीलपैकी कोणत्या समाजसुधारकाने सुरु करून दिले?
A) डॉ. भीमराव आंबेडकर
B) महात्मा फुले
C) राजर्षी शाहू महाराज
D) लोकमान्य टिळक
Correct Answer C

15).१९४७ पूर्वी कोणत्या संस्थानामध्ये नोकऱ्यांसाठी मागास्वर्गी यांना राखीव जागा देण्याची तरतूद केली होती?
A) सातारा
B) कोल्हापूर
C) सोलापूर
D) सांगली
Correct Answer B

16) राजर्षी शाहू महाराजांचा जन्म दिवस हा कोणता दिवस म्हणून साजरा केला जातो?
A) महाराष्ट्र दिन
B) लोकशाही दिन
C) राष्ट्रीय एकात्मता दिन
D) सामाजिक न्याय दिन
Correct Answer D

17).शाहू महाराजांचे यांचे निधन कधी झाले?
A) ६ मे १९२२
B) १० मे १९२२
C) ८ मे १९२२
D) ९ मे १९२२
Correct Answer A

18). छत्रपती शाहू महाराज यांना कोणत्या विद्यापीठाने सन्मानाने एल.एल.डी पदवी दिली ?
A) कॅब्रिज विद्यापीठ
B) पुणे विद्यापीठ
C) मुंबई वियापीठ
D) नवी कोलंबिया विद्यापीठ
Correct Answer A

19)राजर्षी शाहू महाराज यांनी शक्तीचे शिक्षण कोणत्या वर्षी कोल्हापूर संस्थानामध्ये सुरु केले ?
A) इ.स. १९१७ ’
B) इ.स. १९१८
C) इ.स. १९१९
D) इ.स. १९१५
Correct Answer A

20) छत्रपती शाहू महाराज यांचे मूळ नाव काय होते?
A) उदय
B) जयसिंगराव
C) यशवंत
D) जयाजीराव
Correct Answer C


🎯QUESTIONS AND ANSWERS  ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖                                                            1) अणुऊर्जा प्रकल्प आणि राज्यांच्या योग्य जोडया जुळवा.
               प्रकल्प              राज्य
         1) कल्पक्कम    अ) तमिळनाडू
         2) काक्रापार      ब) गुजरात
         3) रावतभाटा    क) महाराष्ट्र
         4) नरोरा         ड) राजस्थान
                             इ) उत्तर प्रदेश
   1) 1-अ, 2-ब, 3-ड, 4-इ     
   2) 1-अ, 2-ड, 3-इ, 4-क
   3) 1-अ, 2-इ, 3-ड, 4-ब     
   4) 1-ब, 2-क, 3-ड, 4-अ

उत्तर :- 1
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
2) ज्या हायड्रोकार्बनमध्ये कार्बनच्या चारही संयुजा एकेरी बंधाने समाधानी असतात ते म्हणजे
   1) संतृप्त हायड्रोकार्बन   
   2) असंतृप्त हायड्रोकार्बन   
   3) विवृत्त हायड्रोकार्बन  
   4) वरीलपैकी एकही नाही

उत्तर :- 1
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
3) खालीलपैकी कोणत्या संघात बंद प्रकारची रक्ताभिसरण संस्था असते.
   1) मोलुस्का    2) आथ्रोपोडा  
   3) दोन्ही        4) दोन्ही  नाही

उत्तर :- 3 
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
4) फोटोव्होल्टाइक घटात सौर प्रकाशाचे रूपांतर कोणत्या स्वरूपात होते ?
   1) रासायनिक ऊर्जा   
   2) नैसर्गिक वायू   
   3) विद्युतधारा     
   4) भू – औष्णिक ऊर्जा

उत्तर :- 1 
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
5) खालीलपैकी कोण पॅराफिन नावाने ओळखले जाते ?
   1) अल्केन       2) अल्कीन  
   3) अल्काइन    4) वरील सर्व
  
उत्तर :- 1.                                                  

महत्त्वाची माहिती

🌷🌷1. सत्व – अ  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – रेटीनॉल  

उपयोग – डोळे व त्वचा यांच्या आरोग्याकरिता

अभावी होणारे आजार – त्वचा, रोग व रात आंधळेपणा

स्त्रोत – टमाटे, अंडी, यकृत, भाज्या फळे, आवळा, सोयाबीन, मांस

🌷🌷2. सत्व – ब1🌷🌷

शास्त्रीय नांव – थायमिन  

उपयोग – चेतासंस्थेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – बेरीबेरी

स्त्रोत – धन्य, यीस्ट, यकृत,

🌷🌷3. सत्व – ब2🌷🌷

शास्त्रीय नांव – रायबोफ्लेविन  

उपयोग – चयापचय क्रियेकरिता

अभावी होणारे आजार – पेलाग्रा

स्त्रोत – अंडी, यकृत, मांस, दूध व शेंगदाणे

🌷🌷4. सत्व – ब3🌷🌷

शास्त्रीय नांव – नायसीन

उपयोग – त्वचा व केस

अभावी होणारे आजार – त्वचारोग व केस पांढरे

स्त्रोत – दूध, टमाटे, उस, यीस्ट, अंडी

🌷🌷5. सत्व – ब6  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – पिरीडॉक्सीन  

उपयोग – रक्त संवर्धनाकरिता

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत व पालेभाज्या

🌷🌷6. सत्व – ब10  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – फॉलीक  

उपयोग – अॅसीडरक्ताचे आरोग्य राखणे

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत

🌷🌷7. सत्व – क 🌷🌷 

शास्त्रीय नांव – अॅस्कार्बिक, अॅसीड  

उपयोग –  दात व हिरड्यांच्या आरोग्याकरिता    

अभावी होणारे आजार – स्कव्हा, हिरड्या सुजणे, हिरड्यांमधून रक्त येणे   

स्त्रोत – लिंबुवगाय फळे, टोमॅटो, आवळा, संत्री, मोसंबी इत्यादि

🌷🌷8. सत्व – ड  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – कॅल्सिफेरॉल  

उपयोग – दात, हिरड्या, हाडे व त्वचेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – अस्थिचा मृदुपणा, दंतक्षय व त्वचा रोग

स्त्रोत – मासे, कोर्ड लिव्हर, ऑईल, अंडी सूर्याची कोवळी किरणे

🌷🌷9. सत्व – इ  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – टोकोफेरॉल

उपयोग – योग्य प्रजननासाठी  

अभावी होणारे आजार – वांझपणा

स्त्रोत – अंकुरित कडधान्ये, हिरव्या पालेभाज्या

🌷🌷10. सत्व – के  🌷🌷

शास्त्रीय नांव – नॅप्थोक्विनान  

उपयोग – रक्त गोठण्यास मदत

अभावी होणारे आजार – रक्त गोठत नाही

स्त्रोत – पालेभाज्या व कोबी


🎯 विज्ञान आणि काही महत्वाचे प्रश्न :-

● व्हिटॅमिन बी च्या कमतरतेमुळे कोणता आजार होतो?

उत्तर : बेरी-बेरी

● दुधामध्ये कोणत्या व्हिटॅमिनचा समावेश नसतो?

उत्तर : व्हिटॅमिन सी

● कोणत्या व्हिटॅमिनच्या कमीमुळे रक्तामध्ये गाठी जमा होत नाही?

उत्तर : व्हिटॅमिन के

● व्हिटॅमिन ई च्या कमतरतेमुळे कोणता आजार होतो?

उत्तर : वंध्यत्व

● व्हिटॅमिन सी चे रासायनिक नाव काय आहे?

उत्तर  :  एस्कॉर्बिक अ‍ॅसिड

● मिठाचे रासायनिक नाव काय आहे?

उत्तर  : NaCl

● हसणार्‍या वायूचे रासायनिक नाव काय आहे?

उत्तर  :  नायट्रस ऑक्साईड ( एन 2 ओ )

● ब्रास कोणत्या दोन धातूंचे मिश्रण आहे?

उत्तर  :  तांबे आणि जस्त


मराठी व्याकरण

१. मराठी व्याकरणाचे पहिले पुस्तक "द ग्रामर ऑफ मराठी लँग्वेज(१९०५) विल्यम कुरे या इंग्रज अधिकाऱ्यांनी        लिहिले.

२. दादोबा पांडुरंग तर्खडकर यांनी १९३६ मध्ये (मराठी भाषेचे व्याकरण )हे पुस्तक लिहिले. म्हणून त्यांना (मराठी      भाषेचे पाणिनी) असे म्हणतात "

३. गोपाळ गणेश आगरकर ' वाक्यंमीमांसा (१९८८)' हे पुस्तक लिहिले.

४. १९११ मध्ये मोरोपंत केशव दामले यांनी ' शास्त्रीय मराठी व्याकरण 'यावर पुस्तक लिहिले.

५. मराठीतील पहिला पोवाडा आगिनदास यांनी लिहिला ('अफजलखानचा वध').

६. मराठीलातील पहिली सामाजिक कादंबरी बाबा पदमजी यांनी लिहिली - (यमुना पर्यटन).

७. आधुनिक नाट्यशृष्टीचे मराठी जनक म्हणून विष्णुदास भावे यांना ओळखले जाते .

८. आधुनिक मराठी कादंबरीकर म्हणून ग. ना. आपटे याना ओळखले जाते.

९. मराठीतील पहिले वृत्तपत्र (दर्पण - ६ जानेवारी १९३२) ला सुरु झाले.

१०. मराठीतील पहिले लावणीकार म्हणून मन्मनाथ स्वामी यांना ओळखले जाते.

११. मराठीतील पहिली ऐतिहासिक कादंबरी - मोचनगड.

१२.आधुनिक मराठी कवितेचे जनक म्हणून केशवसुत यांना ओळखले जाते.

१३. मराठी नवकाव्याचे पहिले कवी - बा. सी. मर्ढेकर हे होय.

१४. मराठीतील पहिले सामाजिक नाटक महात्मा ज्योतिराव फुले यांनी लिहिले. (तृतीय रत्न)

१५. मराठी नवकथेचे जनक म्हणून गंगाधर गाडगीळ यांना ओळखले जाते.

१६. महाराष्ट्र राज्य सांस्कृतिक मंडळाची स्थापना - १९६१

१७. मराठी विश्वकोश मंडळाची स्थापना - १९६० ला झाली. (अध्यक्ष लक्ष्मणशास्त्री जोशी)

१८. मराठी विश्वकोशाचे जनक तर्कतीर्थ लक्ष्मणशास्त्री जोशी )

१९. ज्ञानकोषकार म्हणून व्यंकटेश केतकर हे होय.

२०. साहित्यसम्राट म्हणून न. चि. केळकर यांना ओळखले जाते.


१.मराठी भाषा

"भाषेची देवाण-घेवाण म्हणजे भाषिक व्यवहार व्यवस्थित रितीने चालावा यासाठी काही नियम देण्यात आलेले आहेत. त्या नियमांना व्याकरण म्हणतात."

भाषा म्हणजे विचारांची देवाण-घेवाण करण्याचे साधन." भाषेचे दोन प्रकार पडतात
(१)  स्वाभाविक / नैसर्गिक भाषा
(२) कृत्रिम भाषा / सांकेतिक भाषा

संस्कृत भाषा ही मराठी भाषेची जननी होय. भाष - बोलणे / बोलवायचा व्यवहार होय

मराठातील पहिला शिलालेख कर्नाटक श्रावण बेळगोळे येथीलगोमटेश्वर मूर्तीखाली सापडला.

इ. स. ९८३ च्या सुमारास.एक वाक्य कोरलेले होते ते म्हणजे

'श्री चावुण्डराये कारवियले'

भाषा हा शब्द 'भाष ' धातूपासून तयार होतो.

A) श्रीसंत ज्ञानेश्वरांनी (श्री ज्ञानेश्वरी व अमृतानुभव) ग्रंथ लिहिले

B) म्हाइंभट यांनी (लीळाचरित्र ) हा आद्य ग्रंथ लिहिला .

C) आद्यकवी मुकुंदराज यांनी ( विवेकसिंधु) हा ग्रंथ लिहिला.

D) मराठी हि देवनागरी लिपी आहे. (बाळबोध लिपी)






विज्ञान व तंत्रज्ञान विभागाचा ‘यश’ नावाचा जनजागृती कार्यक्रम

- विज्ञान व तंत्रज्ञान विभागाच्या अंतर्गत कार्यरत असलेल्या नॅशनल कौन्सिल फॉर सायन्स अँड टेक्नोलॉजी कम्युनिकेशन (NCSTC) या संस्थेनी कोविड-19 वर लक्ष केंद्रित करुन आरोग्य आणि धोक्यासंदर्भात ‘इयर ऑफ अवेयरनेस ऑन सायन्स अँड हेल्थ (यश)’ नावाचा नवा कार्यक्रम आरंभ केला.

- ‘इयर ऑफ अवेयरनेस ऑन सायन्स अँड हेल्थ (यश / YASH)’ हा एक जनजागृती कार्यक्रम आहे, ज्याच्या माध्यमातून लोकांना कोविड-19 विषाणू आणि त्याचा प्रसार, प्रतिबंधात्मक उपाययोजना यांच्याबाबत अचूक आणि शास्त्रोक्त माहिती प्रदान केली जाणार.

- देशातल्या वैविध्यपूर्ण लोकांपर्यंत पोहोचण्यासाठी या कार्यक्रमात आरोग्य, विज्ञान, जोखीम सांगणारे सॉफ्टवेअर, ध्वनी-दृष्य, डिजिटल व्यासपीठ, लोककला इत्यादी माध्यमांचा समावेश करण्यात येणार आहे.

- तसेच कार्यक्रमातल्या अडचणी सोडविण्यासाठी संशोधन, शैक्षणिक, प्रसार माध्यमे आणि स्वयंसेवी संस्थांचा सहभाग असणार. जोखीम स्पष्ट करण्यासाठी आणि जोखीम व्यवस्थापन सुलभ करण्यासाठी वैज्ञानिक आणि योग्य आरोग्यविषयक माहितीचा वापर केला जाणार.

प्रश्न मंजुषा


➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
१) 'पॉलीटीक शॉक' हे पुस्तक कोणाचे आहे ?

१) मनमोहन सिंग
२) राजेन्द्रप्रसाद
३) मेघनाद ✅✅
४) नरेंद्र मोदी

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

२) ओझन वायुला  सर्वाधिक धोका कोणत्या वायू मुळे निर्माण झाला आहे ?

१) CFC (cloro fluro carbon)✅✅
२) CH4
३) NO2
४) CO2

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

३) युनेस्कोने कोणते वर्ष आंतरराष्ट्रीय भाषा वर्ष म्हणून घोषित केले होते ?

१) २००५
२) २००८✅✅
३) २०१३
४) २०१८

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

४) 19 वर्षाखालील क्रिकेट वर्ल्ड कप भारताने आतापर्यंत किती वेळा जिंकला आहे?

१) ३ वेळा
२) ४ वेळा ✅✅
३) २ वेळा
४) ५ वेळा

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

५) टाइम्स हायर एज्युकेशन २०२० अहवालानुसार   भारतातील कोणत्या विद्यापीठाला सोळावे स्थान मिळाले असून भारतात पहिल्या स्थानावर  आहे?

१)‍ IIT मुंबई
२) IIT बेंगलर✅✅
३) IIT खरगपुर
४) IIT दिल्ली

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

६) घटना समितीला पुढीलपैकी कोणत्या देशाने शुभेच्छा संदेश पाठवला नव्हता ?

१) अमेरिका
२) ऑस्ट्रेलिया
३) चीन
४) ब्रिटेन  ✅✅

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

७) आगरकर रिसर्च इन्स्टिट्यूट(ARI)पुणे या संस्थेच्या शास्त्रज्ञांनी जैविक दृष्ट्या संवर्धित आणि उच्च प्रथिने असलेल्या गव्हाचा कोणता वाण विकसित केला आहे ?

१) MACS 4028✅✅
२) MACS 2840
३) MACS 4042
४) MACS 4240

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

८) भारताचा पहिला व्हाईसरॉय लॉर्ड कॅनिंगने  १ नोव्हेंबर १८५८ रोजी कोणत्या शहरात  राणीचा जाहीरनामा प्रसिद्ध केला ?

१) मुंबई
२) दिल्ली
३) अलाहाबाद  ✅✅
४) कलकत्ता

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

९) बिमस्टेक या संघटनेचे मुख्यालय कोठे आहे ?

१) नेपाळ
२) काठमांडू
३) ढाका ✅✅
४) दक्षिण आफ्रिका

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१०) कोणत्या  स्थानकादरम्यान 'पॅलेस क्वीन हमसफर एक्सप्रेस' सुरू करण्यात आली आहे ?

१) उदयपुर ते आग्रा
२) उदयपूर ते मैसूर  ✅✅
३) जयपूर ते दिल्ली
४) जयपूर ते कलकत्ता

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

११) खालीलपैकी कोणी राम मोहन रॉय यांना राजा ही पदवी दिली ?

१) अकबरशहा  दुसरा ✅✅
२) बहादुरशहा दुसरा
३) केशवचंद्र सेन
४) लॉर्ड बेटिंग

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१२) विधान परिषदेतुन मुख्यमंत्री निवडले जाणारे उद्धव ठाकरे हे कितीवे व्यक्ती ठरतील ?

१) ४ थे
२) ५ वे
३) ६ वे
४) ७ वे✅✅

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१३) महाराष्ट्राची बीजमाता म्हणून कोणाला ओळखले जाते ?

१) रंजना सोनवणे
२) प्रज्ञा पासून
३) राहीबाई पोपरे ✅✅
४) स्मिता कोल्हे

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१४) संविधान सभेला तात्पुरती संसद म्हणून दर्जा कधी प्राप्त झाला?

१) २४ जानेवारी १९५० ✅✅
२) २५ जानेवारी१९५०
३) १४ ऑगस्ट १९४७
४) १५ ऑगस्ट १९४७

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

१५) ९३ वे मराठी साहित्य संमेलन  १० ते १२ जाने २०२० उस्मानाबाद येथे पार पडली त्याचे अध्यक्ष कोण होते ? 

१) पुष्पा भावे
२) राम लक्ष्मण
३) फ्रान्सिस दिब्रिटो ✅✅
४) शरद पवार

जगातील सर्वात मोठे

* खंड - आशिया

* विस्तारित देश - रशिया

* लोकसंख्येचा देश - चीन

* द्विपसमूह - इंडोनेशिया

* त्रिभूज प्रदेश - सुंदरबन [ गंगा नदीच्या मुखाजवळ ]

* वाळवंट - सहारा

* महासागर - पॅसिफिक

* द्विपकल्प - अरेबिया

* बेट - ग्रीनलँड

* खंडद्वीप - ऑस्ट्रेलिया

* समुद्र - दक्षिण चिनी समुद्र

* उपसागर - हडसनचा उपसागर

* आखात - मेक्सिकोचे आखात

* नदी व खोरे - अमेझॉनचे खोरे

* पर्वतराजी - हिमालय

* मैदानी प्रदेश - पश्चिम सायबेरिया

* गोड्या पाण्याचे सरोवर - सुपीरिअर

* ज्वालामुखी - मौना लोआ, हवाई बेटे.

* समुद्रभरती - फुंडीचे आखात

* खाऱ्या पाण्याचे सरोवर - कास्पियन समुद्र

* नदी मुख - ऑब नदीचे मुख

* वाळूचे बेट - फ्रेझर आयर्लंड

* लॅगुन - लॅगोआ डॉस पॅटॉस, ब्राझील

* अरण्य - सूचिपर्णी वृक्षांचे अरण्य, रशिया

* सिमेंट क्रॉंक्रीटचे धरण - कोलंबिया नदीवरील ग्रॅन्ड कुली, अमेरिका

* बंदर - न्यूयॉर्क

* विस्तारित शहर - लंडन

* दिवस - २१ जून

२०२८च्या ऑलिम्पिकमध्ये भारत अव्वल १० देशांत.

📌 २०२८च्या ऑलिम्पिक क्रीडा स्पर्धेत भारताला अव्वल १० देशांत स्थान मिळवणे नक्कीच शक्य आहे, अशी प्रतिक्रिया क्रीडा मंत्री किरेन रिजिजू यांनी बुधवारी व्यक्त केली.

📌 या ध्येयाच्या दिशेने शासनाने आतापासूनच तयारी सुरू केली आहे, असेही त्यांनी सांगितले.

📌 ‘‘ऑलिम्पिक क्रीडा स्पर्धा कोणत्याही खेळाडूच्या आयुष्यात फार महत्त्वाच्या असतात.

📌 गेल्या काही वर्षांत भारताला अनेक युवा आणि कौशल्यवान क्रीडापटू गवसले असून २०२८च्या ऑलिम्पिकमध्ये आपण नक्कीच अव्वल १० देशांत स्थान मिळवू शकतो, असे मला वाटते. त्यादृष्टीने क्रीडा खात्यासह शासनानेही आतापासूनच प्रयत्न सुरू केले आहेत,’’ असे रिजिजू म्हणाले.

📌 ‘‘२०२८च्या ऑलिम्पिकसाठी अद्याप आमच्याकडे आठ वर्षांचा कालावधी असल्याने खेळाडूंच्या शोधमोहिमेची अंतिम रुपरेषा कशी असावी, याविषयी आम्ही सध्या चर्चा करत आहोत.

📌 त्याचप्रमाणे २०२१च्या ऑलिम्पिकसाठी खेळाडू कसे तयारी करत आहेत, याकडेही आमचे लक्ष आहे,’’ असे रिजिजू यांनी नमूद केले.