नद्याकाठच्या संस्कृती

अधिक माहितीसाठी नक्की पहा :  www.yashacharajmarg.com

१) मेसोपोटेमिया संस्कृती 🌾

▪️नद्यांची नावे : टायग्रीस व युफ्रेटीस

▪️वैशिष्ट्ये :

➤ इराक, सिरिया, इराणचा पश्चिम भाग आणि तुर्कस्तानचा आग्नेय भाग या प्रदेशाचा समावेश.

➤ मेसोस = मधला, पोटेमोस = नदी; दोन नद्यांच्या मधल्या सुपीक प्रदेशास मेसोपोटेमिया म्हणतात.

➤ भटक्या मानवाचे येथे स्थिर वसाहत जीवन सुरू झाले.

➤ इ.स.पू. १०,००० वर्षांपूर्वी नवाश्मयुगातील आद्य वसाहती निर्माण.

➤ बाली, गहू यांची शेती सर्वप्रथम येथे सुरू.

➤ सर्वात प्राचीन शहरी संस्कृतींपैकी एक; झिगुरॅट मंदिरे, क्युनिफॉर्म लिपी, सुमेर-अक्काड राज्ये ही वैशिष्ट्ये.

२) इजिप्तची नाईल संस्कृती 🏺

▪️नद्यांची नावे : नाईल

▪️वैशिष्ट्ये :

➤ इ.स. १७९८ मध्ये नेपोलियनच्या मोहिमेदरम्यान रोझेट्टा गावात कोरीव शिलालेख (Rosetta Stone) सापडला.

➤ यात चित्रलिपी (Hieroglyphics) होती – नंतर तिचे ग्रीक भाषेत भाषांतर केले गेले.

➤ इ.स.पू. ६००० वर्षांपूर्वी नवाश्मयुगीन वसाहतींची निर्मिती.

➤ नाईलच्या वार्षिक पुरामुळे अतिशय सुपीक जमीन – म्हणून इजिप्तला “नाईलची देणगी” म्हटले जाते.

➤ पिरॅमिड बांधणी, ममीकरण, फराओचे सत्ताकेंद्र, गणित-वैद्यकातील प्रगती ही प्रमुख वैशिष्ट्ये.

३) चीनची होयांग-हो (पिवळी नदी) संस्कृती 🌾

▪️नद्यांची नावे : होयांग-हो (Yellow River)

▪️वैशिष्ट्ये :

➤ इ.स.पू. ७००0 च्या सुमारास नवाश्मयुगाचा प्रारंभ.

➤ कृषीला सुरुवात – गहू, राळा (मिलेट), भात ही प्रमुख पिके.

➤ या नदीच्या खोऱ्याला चीन संस्कृतीचे उगमस्थान (Cradle of Chinese Civilization) मानले जाते.

➤ शांग-झोउ राजवंश, कांस्यपदार्थांचे उत्पादन, ओरेकल बोन लिपी ही वैशिष्ट्ये.

४) भारतीय उपखंडातील सिंधू सरस्वती संस्कृती 🇮🇳

▪️नद्यांची नावे : सिंधू व सरस्वती

▪️वैशिष्ट्ये :

➤ पंजाबातील रावी नदीकाठी हडप्पा, सिंधू नदीवरील मोहेंजोदडो येथे उत्खनने.

➤ इ.स.पू. ८००० च्या सुमारास स्थिर वसाहती – घरे, धान्यकोठारे, ग्रामरचना.

➤ मातीची भांडी, मृद्भांडकला, जलनिस्सारण व्यवस्था, नगररचना – अत्यंत प्रगत.

➤ ही संस्कृती जगातील सर्वात शिस्तबद्ध नगरसंस्कृतींपैकी एक.

➤ व्यापार, माप-तोल, शिक्के, धातुकाम यांचे पुरावे.