केंद्रीय मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाने आयआयटी मद्रास, बनारस हिंदू विद्यापीठ, आयआयटी खडगपूर, दिल्ली विद्यापीठ आणि हैदराबाद विद्यापीठ या पाच सार्वजनिक विद्यापीठांना प्रतिष्ठित संस्था (IoE) म्हणून जाहीर करण्याचे आदेश जारी केले आहेत.
🎯मुख्य वैशिष्ट्ये :
• मानव संसाधन विकास मंत्रालयाने विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) आणि सशक्त तज्ज्ञ समितीच्या सल्ल्यानुसार ही संस्था प्रतिष्ठित संस्था (आयओई) योजना राबविण्याच्या दृष्टीने पावले उचलली आहेत.
🎯खाजगी विद्यापीठे :
• वर उल्लेखलेल्या सार्वजनिक विद्यापीठांव्यतिरिक्त, मानव संसाधन विकास मंत्रालयाने अमृता विश्वविद्यापीठम (तमिळनाडू), वेल्लोर इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (तमिळनाडू), जामिया हमदर्द (नवी दिल्ली), कलिंगा इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडस्ट्रियल टेक्नॉलॉजी (ओडिशा), भारती इन्स्टिट्यूट, सत्य भारती फाउंडेशन (मोहाली) या 5 खाजगी विद्यापीठांना ‘प्रतिष्ठित संस्था’ दर्ज्यासाठी तयारी दाखविण्यासाठी हेतूपत्र पाठविले.
• या संस्थांना ‘प्रतिष्ठित संस्था’ म्हणून शैक्षणिक कामे सुरू करण्याची तयारी सादर करणे आवश्यक आहे.
💁♂‘प्रतिष्ठित संस्था’ दर्जा रद्द झालेली विद्यापीठे :
• ओपी जिंदल युनिव्हर्सिटी (हरियाणा) आणि शिव नादर युनिव्हर्सिटी (उत्तर प्रदेश) या दोन विद्यापीठांच्या संदर्भात राज्य सरकारला खासगी विद्यापीठे म्हणून राज्य विद्यापीठांचा दर्जा संपुष्टात आणण्यासाठी राज्य विधानसभेत कायदे करण्यासंदर्भात पत्रे देण्यात आले.
• राज्य विद्यापीठांविषयी, अण्णा विद्यापीठ (तामिळनाडू) आणि जाधवपूर विद्यापीठ (पश्चिम बंगाल) यांचीही राज्य सरकार आणि अधिकार समितीने निवड केली.
• त्यांना आयओई योजनेंतर्गत दिलेल्या योगदानाबद्दलची वचनबद्धता दर्शविण्यास सांगण्यात आले आहे.
नामांकित योजनेच्या संस्था बद्दल :
• स्व. अरुण जेटली यांनी 2016 च्या अर्थसंकल्पीय भाषणात जाहीर केल्याप्रमाणे उच्च शैक्षणिक संस्थांना जागतिक स्तरीय शिक्षण आणि संशोधन संस्था बनण्यास मदत करण्यासाठी केंद्र सरकारची वचनबद्धता राबविण्यासाठी हे सुरू केले गेले आहे.
• या योजनेंतर्गत 10 सार्वजनिक आणि 10 खासगी संस्था जागतिक स्तरीय शिक्षण व संशोधन संस्था म्हणून ओळखल्या जातील.
• त्यानुसार, विद्यापीठ अनुदान आयोगाने (यूजीसी) सार्वजनिक संस्था आणि यूजीसी (विद्यापीठ म्हणून मान्यताप्राप्त संस्था) विद्यापीठांसाठी युजीसी (सरकारी शैक्षणिक संस्थांची घोषणा संस्था म्हणून प्रसिद्धी) मार्गदर्शक तत्त्वे, 7 सप्टेंबर, 2017 रोजी अधिसूचित केली आहेत.
• जागतिक स्तरावरील शिक्षण आणि संशोधन संस्था होण्यासाठी एचआयई सक्षम करण्यासाठी नियामक रचना प्रदान करणे. यामुळे सामान्य भारतीयांसाठी उच्च गुणवत्तेच्या शिक्षणाची सोय करण्याची क्षमता वाढेल.
✍पार्श्वभूमी :
• इन्स्टिट्यूट ऑफ एमिनेन्स (प्रतिष्ठित संस्था) योजनेंतर्गत पहिल्या फेरीत 6 संस्थांची IoE म्हणून निवड झाली :
(1) सार्वजनिक श्रेणी –
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ सायन्स (आयआयएससी), बंगळुरू
मनिपाल उच्च शिक्षण अकादमी (एमएएचई), मनिपाल
भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (आयआयटी), दिल्ली
(2) खाजगी श्रेणी –
बिर्ला इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड सायन्सेस (बीआयटीएस), पिलानी
भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (आयआयटी), मुंबई
ग्रीनफिल्ड प्रकारांतर्गत जिओ इन्स्टिट्यूट
• सार्वजनिक संस्थांना आयओई घोषित केले गेले, तर खासगी संस्थांना लेटर ऑफ इंटेंट (एलओआय) देण्यात आले आहेत. आत्तापर्यंत, आयओई म्हणून 16 संस्था नामांकित आहेत, त्याखेरीज आणखी 4 संस्था जिथे राज्य सरकारची पुष्टीकरण आणि वचनबद्धतेची प्रतीक्षा आहे.
No comments:
Post a Comment