भारतातील 9 प्रसिद्ध श्रीकृष्ण मंदिरे

जन्माष्टमीनिमित्त देशभरातील कृष्णा मंदिरांमध्ये खास प्रकारचे सौंदर्य पाहायला मिळते. प्रत्येक मंदिराचे स्वतःचे खास वैशिष्ट्य आहे. उत्तर भारत ते दक्षिण भारतात श्रीकृष्णाची सुंदर आणि विशाल मंदिरे आहेत. चला अशाच मंदिरांबद्दल जाणून घेऊया...

1. द्वारकाधीश मंदिर द्वारका, गुजरात : हे गुजरातमधील सर्वात प्रसिद्ध कृष्ण मंदिर आहे, त्याला जगत मंदिर म्हणून देखील ओळखले जाते. हे मंदिरही चार धाम यात्रेचा मुख्य भाग आहे. चार धमांपैकी हा पश्चिम धाम आहे.

हे मंदिर गोमती खाडीवर आहे आणि 43 मीटर उंचीवर हे मुख्य मंदिर आहे. या मंदिराला भेट दिल्याशिवाय गुजरातमधील तुमची यात्रा पूर्ण होणार नाही. जन्माष्टमीच्या काळात येथे उत्तम वातावरण असते. संपूर्ण मंदिर आतून आणि बाहेरून सुशोभित केलेले आहे.

2. श्री बांके बिहारी मंदिर, वृंदावन : भगवान श्रीकृष्णाने आपले बालपण वृंदावनात घालवले होते. हे सर्वात प्रसिद्ध आणि प्राचीन मंदिर देखील आहे. भगवान श्रीकृष्णाला बांके बिहारी असेही म्हणतात, म्हणूनच या मंदिराचे नाव श्री बांके बिहारी असे ठेवले आहे.

3. द्वारकाधीश मंदिर, मथुरा : हे मथुरामधील दुसरे सर्वात प्रसिद्ध मंदिर आहे. जिथे भगवान कृष्णांच्या काळ्या रंगाच्या पुतळ्याची पूजा केली जाते. तथापि, येथे राधाची मूर्ती पांढरी आहे.

एक प्राचीन मंदिर असल्याने त्याची वास्तुकला देखील भारताच्या पुरातन वास्तूने प्रेरित केली आहे. इथे येऊन आपणास वेगळे वाटेल. जन्माष्टमीचा सण येथे मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. जन्माष्टमी दरम्यान येथील वातावरण बर्‍यापैकी नेत्रदीपक असते.

4. श्रीकृष्ण मठ मंदिर, उडुपी : हे कर्नाटकातील सर्वात प्रसिद्ध पर्यटन स्थळही आहे. या मंदिराचे वैशिष्ट्य म्हणजे खिडकीच्या नऊ छिद्रांमधून येथे देवाची पूजा केली जाते.

यामुळे दरवर्षी पर्यटकांचा ओघ कायम राहतो, परंतु जन्माष्टमीच्या दिवशी त्या ठिकाणचे सौंदर्य पाहून ते सुंदर बनते. संपूर्ण मंदिर फुले व दिवे यांनी सजलेले आहे. उत्सवाच्या दिवशी खूप गर्दी असते आणि दर्शन घेण्यासाठी तुम्हाला 3 ते 4 तास थांबावे लागेल.

5. जगन्नाथ पुरी, उड़ीसा : भगवान कृष्ण ओडिशातील पुरी येथील जगन्नाथ मंदिरात आपला मोठा भाऊ बलराम आणि बहिण सुभद्रासमवेत बसले आहेत. जन्माष्टमीपेक्षाही वार्षिक रथ यात्रेदरम्यान सौंदर्य आहे. ही रथ यात्रा धार्मिकदृष्ट्या खूप महत्वाची आहे. त्यात भाग घेण्यासाठी आणि जगन्नाथचा रथ ओढण्यासाठी जगभरातून भाविक पुरीला पोहोचतात.

दरवर्षी या रथयात्रेचे आयोजन केले जाते. यासाठी तीन प्रचंड रथ तयार आहेत. सर्वात पुढे बलराम जीचा रथ आहे, त्यानंतर बहिण सुभद्रा आणि भगवान कृष्ण यांचा रथ त्यांच्या रथात फिरतो.

6. बेट द्वारका मंदिर, गुजरात : गुजरातमधील द्वारकाधीश मंदिराखेरीज बेट द्वारका हे आणखी एक प्रसिद्ध मंदिर आहे. त्याचे नाव भद्य द्वारका असले तरी गुजराती भाषेत त्यास बेट द्वारका असे म्हणतात.

अर्पण म्हणजे भेट आणि भेट देखील. या दोन गोष्टींमुळे या शहराचे नाव पडले. वास्तविक असे मानले जाते की याच ठिकाणी भगवान श्रीकृष्णाने त्याचा मित्र सुदामा भेटला. या मंदिरात कृष्णा आणि सुदामाच्या मूर्तींची पूजा केली जाते.

7. सांवलिया सेठ मंदिर, राजस्थान : हे गिरीधर गोपाळजींचे प्रसिद्ध मंदिर आहे. येथे ते व्यवसायाला देव बनविण्यास आपला व्यवसाय भागीदार बनवतात, ज्यांना त्यांच्या व्यवसायात अडचणी येत आहेत. त्यांनी एकदा येथे अवश्य  गेले पाहिजे चित्तौडगड, राजस्थान येथे भगवान श्रीकृष्णाचे मंदिर आहे, जे मीराबाईशी संबंधित आहे.

8. गुरुवायूर मंदिर, केरळ : या मंदिरात श्रीकृष्णाच्या बाल रूपांची पूजा केली जाते. याशिवाय भगवान विष्णूचे दहा अवतार देखील मंदिरात दर्शविले गेले आहेत. हे मंदिर दक्षिणेचे द्वारका आणि भुलोकाचे बैकुंठ या नावाने देखील ओळखले जाते.

9. भालका तीर्थ, गुजरात : सोमनाथ येथील भालकाचे मंदिर म्हणजे झाडाखाली ध्यान करणार्‍या श्रीकृष्णाला एका शिकारीने मृगच्या मायाजाने गोळ्या घालून ठार केले. येथूनच श्रीकृष्णाने पृथ्वी सोडली आणि स्वर्गात गेले. तसेच या जागेला हिरण, कपिला आणि सरस्वती नदीचा संगम म्हणतात. हे मंदिर वटवृक्षाखाली आहे ज्याखाली कान्हा बसला होता.